Encyklopedja Kościelna/Abgar
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Abgar. Pomiędzy apokryfami chrześcijańskiemi jedno z pierwszych miejsc zajmuje korrespondencja króla Abgara i Chrystusa. Książe ten, lennik Rzymian, panował nad Osrhoeną, częścią Mezopotamji, i miał swoją rezydencję w Edessie. W archiwach właśnie tego miasta, historyk Euzebjusz, bp. cezarejski, znalazł na początku IV wieku niektóre dokumenta w języku syryjskim, zawierającą ową korrespondecję, a uważał je za tak ważne, że je przetłumaczył na język grecki i pomieścił w swojej historji kościelnej (l. 1. cap. 13). Z pewnymi odmianami i przydatkami pomieścił też tę korrespondencję armeński historyk Mojżesz z Choreny w V wieku. Zazwyczaj przydają Abgarowi (Abgar od Arag (wielki) i Air (człowiek), przydomek Uchamo, czarny; przydomku tego nie ma u Euzebjusza i Mojżesza, ale u jakobickiego (syryjskiego) patrjarchy Djonizego Telemareńskiego VIII wieku (Assemani, Bibl. orient. Clement. t. 1 p. 420) i u Grzegorza Barhebreusa (Abulfaradża), syryjskiego pisarza XIII wieku (Assem. l. c. t. 3 p. II p. X), z objaśnieniem, że tak nazwany był z powodu trądu. Rufin zaś, w swojém tłumaczeniu historyi kościelnej Euzebjusza, nazywa go synem Uchaniae, lub podług innych manuskryptów Uchame. Zresztą Abgar nie jest nazwiskiem tej jednej tylko osoby, ale zbiorową nazwą wielu panujących Osroeńskiego królestwa w Edessie, pomiędzy którymi, już przed naszym Abgarem Uchama, czterech innych tak się nazywało. Nasz Abgar, chorobą długą znękany, miał wysłać posła i list do Chrystusa, z prośbą, aby Zbawiciel do niego przyszedł i uleczył go. Chrystus zaś odpowiedział (podług Mojżesza z Choreny, odpisał Apostoł Tomasz z polecenia Chrystusa): „Błogosławionyś ty Abgarze, że uwierzyłeś we mnie, nie widziawszy mnie, aby ci, którzy nie widzą a jednak wierzą, żywot wieczny pozyskali. Co do twego życzenia, abym do ciebie przyszedł, muszę tu (w Judei) wszystko wypełnić, na co jestem posłany, a potém wrócić do tego, który mnie posłał. Jak się to spełni, poślę ci jednego z moich uczniów, aby cię uleczył, i tobie i twoim życie dał.“ Że Chrystus posłańcowi Abgara dał także swój cudownie na chuście odbity obraz, nie wspomina Euzebjusz, ale téż nie pierwszy dopiero o tém mówi Ewagriusz, jak zazwyczaj twierdzą (np. Wilchelm Grimm, die Sage vom Ursprung der Christusbilder, Berlin 1843); lecz już Mojżesz z Choreny, za którego czasu obraz był jeszcze w Edessie, później miał być przeniesiony do Konstantynopola, a ztamtąd do Rzymu, do kościoła św. Sylwestra, albo do Genui. Oba miasta twierdzą, iż posiadają autentyczny obraz. Po Wniebowstąpieniu Chrystusa miał być do Abgara Tadeusz — czyli Addeusz (ob.) jeden z siedmdziesięciu uczniów, wysłany przez Apostoła Tomasza. Abgar wyzdrowiał i nawrócił się wraz z poddanymi. Mojżesz z Choreny podaje wiele innych jeszcze listów Abgara, które ten król miał pisać w sprawie wiary do cesarza Tyberjusza i do perskiego króla Artaszasa. Prawie powszechnie za nieautentyczną uznaną tę korespondencję, bronią do pewnego stopnia niektórzy historycy, pomiędzy innymi: Tillemont, Memoires t. 1 p. 362 i 615; Cave, Hist. literar. i Welte, w tybingskim Kwartalniku 1842 str. 335, przyczém twierdzą, że owo miejsce w liście Chrystusa: „Błogosławionyś ty” etc. i „napisano o mnie” odnoszą się nie do Jan. 20, 29. lecz do Izaj. 52, 15 i 65, 1. 2. W wyżej cytowaném dziele Grimm’a znajduje się piękna kopja obrazu z kościoła św. Sylwestra w Rzymie. Przedstawia on wyraźny typ bizantyjski. Korrespondencja Abgara znajduje się przedrukowana i u Fabricego, Codex apocryph. Novi. Test. N.
