Encyklopedja Kościelna/Abraham a Sancta Clara
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Abraham a Sancta Clara. Znakomity ten kaznodzieja, którego właściwe nazwisko było Ulryk Megerle, ur. 4 Czerw. 1642 r. w Krähenheimstetten, wiosce dawnej Szwabji, położonej blisko Möskirch (dziś w Badeńskiém). R. 1662 wstąpił do Augustjanów bosych i wkrótce odznaczył się wymową tak oryginalną i tak pełną życia, iż powołanym został r. 1669 na nadwornego kaznodzieję do Wiednia, gdzie też i um. 1709 r., żałowany powszechnie. Oryginalny, pełen zapału i niewyczerpanej imaginacji. Wiele u niego porównań, alluzji, nawet gry wyrazów. Widocznie szło mu więcej o effekt, niż o istotne piękno. Nie cofał się nawet przed trywialnością, byle tylko silniejsze wywołać wrażenie. Ztąd wyrodziła się w jego kazaniach oddzielna, jemu tylko właściwa forma, czasami śmieszna i gruba, niekiedy zniżająca się prawie do arlekinady. Pod tą jednak dziwną szatą wypowiada on bardzo wiele myśli, przedziwnie pięknych, głębokich; podaje wiele subtelnych obserwacji psychologicznych i prawd uderzających oryginalnością. Do tych przymiotów łączył on jeszcze niepodległość zdania: odważnie powstawał na wystawność wyższych stanów, na zboczenia moralne, panujące w społeczeństwie wiedeńskiém, co tém więcej zasługuje na uwagę, iż było to w czasach nacechowanych wielkim serwilizmem. Ojciec Abraham stanowi przeto uderzający kontrast ze współczesnemi znakomitościami, z najsławniejszymi francuzkimi mówcami, u których forma tak prawidłowa i harmonijna. Ten charakter kaznodziejski Abrahama cechuje także pisma jego moralne, pomiędzy któremi zasługują na uwagę: Judas der Erzschelm, opis żywota Iskarjoty, 6 tomów. Heilsame Gemisch-Gemasch; Huy und Pfuy der Welt (Brzydota świata); Etwas für Alle (Coś dla każdego albo krótki opis ludzi różnej płci, stanu i powołania). R. 1689 był prowincjałem swojego zakonu i zasiadał na kapitule generalnej w Rzymie, gdzie często miewał kazania. Później był definitorem prowincji. Patrz Bouterwerka, Gesch. d. Poesie u. Bereds. t. X. s. 392 i n. A. B.
