Encyklopedja Kościelna/Aleksander Wielki
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Aleksander Wielki, syn i następca Filipa, króla macedońskiego, ur. 356 r. przed Chr., panował od r. 336 do 323, lat 12 i miesięcy 8. Księga Daniela i pierwsza księga Machabeuszów często o nim wspominają. Daniel przepowiada zburzenie królestwa Perskiego przez Aleksandra, i krótkie trwanie królestwa założonego przez tegoż; ponieważ Aleksandra W. miał na myśli Daniel (7, 1, n.), kiedy mówi o bestji mocnej i strasznej o dziesięciu rogach, która pożerała, kruszyła i deptała wszystko, o koźle (8, 21), który wywrócił barana blisko Ulai, to jest królestwo Perskie; golenie też i stopy olbrzymiego posągu (2, 33. 40, n.), widzianego przez Nabuhodonozora, oznaczają królestwo Aleksandra W. — Pierwsza księga Machab. (1. 6. 6, 2) wspomina krótko o spełnieniu się przepowiedni, o upadku króla perskiego Darjusza Kodomana, o zburzeniu jego państwa, śmierci Aleksandra i upadku jego królestwa. Utrzymywano, że opis księgi I Mach. 1, 7, według której Aleksander, przed śmiercią swoją, podzielił państwo pomiędzy swoich jenerałów i towarzyszów młodości, jest przeciwny jednozgodnemu podaniu starożytnych pisarzy; lecz zarzut ten nie ma podstawy, bo i wschodnie podania zgodue są z tém opowiadaniem i stwierdzają to samo: Quintus Kurcjusz (X, 10) i Arrian (1, 1; 8, 27); z których pierwszy pomiędzy innemi mówi: Credidere quidam testamento Alexandri distributos esse provincias. Według opowiadania Józefa, Aleksander, wbrew wszelkiemu oczekiwaniu, pokazał się łaskawym względem żydów, w swej wyprawie do Egiptu przez Palestynę. Prawda, że z Tyru posłał arcykapłanowi Jaddusowi rozkaz, aby go uznano za zwierzchnika i żeby mu taki hołd składano, jak dotąd królowi perskiemu, a gdy arcykapłan oświadczył, że nie może łamać przysięgi, uczynionej temu ostatniemu, Aleksander wpadł w wielki gniew i zagroził, że pokaże komu żydzi mają przysięgę składać i kogo słuchać. Tyr i Gaza zostały zdobyte, Aleksander udał się do Jerozolimy. Arcykapłan, ubrany w kościelne szaty, otoczony kapłanami podobnie ubranemi i liczną rzeszą żydów w bieli, wyszedł naprzeciw niemu. Na ten widok wnet przypomniał sobie swój sen, zupełnie do tego widoku podobny, który zapowiadał mu zwycięztwa nad Persami. Zaraz tedy podał rękę arcykapłanowi, wszedł do Jerozolimy i, wedle przepisu arcykapłana, złożył ofiary w świątyni. Gdy mu przeczytano proroctwo Daniela, w którém są przepowiedziane zwycięztwa jego nad Persami, wielce się tém ucieszył, zwolnił żydów od płacenia podatku w każdym roku sabatowym i dał im wolność swobodnego wyzuawania religji w całém państwie, nie wyłączając tych, którzyby wstąpili do jego wojska; i takich znalazło się wielu. Okazał się też łaskawym względem samarytanów, którzy go nie rozgniewali jak żydzi; wszakże nie dał im takich przywilejów, jak tym ostatnim (Jos. Antiq. XI, 8, 3, sq.) (Welte)
