Encyklopedja Kościelna/Andrzej I król węgierski
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
Andrzej I, król węgierski, 1046—1061, krewny króla Stefana św., osadzony na tronie w skutek rokoszu podniesionego przez Madziarów przeciwko panowaniu cudzoziemców, pod królem Piotrem I i jego niemieckim zwierzchnikiem Henrykiem III. Pod dowództwem Vatha z Banyum, napadli Węgrzy na biskupów, księży i zakonników cudzoziemskich i wymordowali ich, za zgodą Andrzeja i jego brata Leventy. Św. Stefan dokonał nawrócenia Węgrów na chrześcjaństwo, przy pomocy niemieckiego i włoskiego rycerstwa. Powstanie wybuchło, celem zwolnienia Węgier od przemocy Niemców wtedy właśnie, kiedy Henryk III udał się do Rzymu, dla uśmierzenia schizmy Benedykta IX, Sylwestra III i Grzegorza VI. Celem powstania było powrócenie do pogaństwa i dawnego barbarzyństwa. Król Piotr, wskutek utraty jednego oka, umarł, trzech biskupów zginęło zamordowanych; zdawało się, że krwawe napady, które, do bitwy Lechfeldskiej, sąsiednim krajom, a szczególniej Niemcom tak ciężko dały się we znaki, na nowo się rozpoczną. Celem podtrzymania chrześcjaństwa i uśmierzenia Węgier, ruszył przeciwko nim sam Henryk III, a później, za jego namową, Brzetysław, książę czeski. Celem odzyskania Węgier dla Kościoła, a więc i dla całej chrześcjańskiej Europy, udał się na brzegi Dunaju i Cissy sam Papież Leon IX, powołany przez króla Andrzeja w 1052. Jakkolwiek nie udało się mu powrócić rzeczy do stanu, w jakim były pod królem Piotrem, główny zamiar przecież został osiągnięty: chrześcjaństwo na nowo zostało utwierdzone w Węgrzech. Cesarz Henryk dał córkę Zofję w małżeństwo synowi Andrzeja, Salomonowi, i uwolnił Węgry od daniny opłacanej Niemcom. Obsadzono biskupstwa, założone przez św. Stefana, benedyktynom powierzono dalsze nawracanie pogan węgierskich. Już Salomon, połączony z córką niemieckiego cesarza, uroczyście na królestwo został koronowany, już zdawało się, że tym sposobem tron węgierski potomstwu Andrzeja, a chrześcjaństwu stanowczy trjumf zostały zapewnione, gdy nowa wojna wybuchła z Belą, bratem Andrzeja, któremu ten ostatni wówczas, gdy dzieci jeszcze nie miał, koronę po sobie był przyobiecał. Andrzej, nie czekając obiecanej mu przez cesarza pomocy, wyruszył, z małym niemieckim oddziałem, przeciwko bratu, lecz przez przeważne siły napadnięty, w uciecze z pola bitwy zabity został. Cf. Historia critica regum Hungariae stirpis arpadianae ex fide demesticorum et exterorum scriptorum conncinata a Stephano Katona, t. I et II, Pestini 1779. J. N.
