Encyklopedja Kościelna/Apostolicy
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Apostolicy. W dziele swojém przeciw heretykom, św. Epifanjusz († 402) mówi (Haeres. 61) o sekcie Apostolików, którzy, zdaje się, sami tak się nazwali, ponieważ twierdzili, że, na wzór Apostołów, wyrzekają się wszelkiej własności ziemskiej. Surowość ta wynikała u nich z wyobrażeń gnostycznych o bezwarunkowej skazitelności materji, i dla tego wyrzekali się też małżeństwa, jako rzeczy niegodziwej. Św. Epifanjusz już przypuszczał, że ci apostolicy byli gałęzią gnostyków, mianowicie enkratyków, czyli tacjanów. Znajdowali się oni jeszcze, za czasów Epifanjusza, w niewielkiej liczbie we Frygji, w Cylicji, Pamfilji. — Inna sekta tegoż nazwiska powstała w XII w. nad Renem, w okolicach Kolonji, tudzież w Periguenx, we Francji. Była to epoka średniowiecznego manicheizmu. Wyobrażenia gnostyczne i manichejskie, połączone ze szczerą żądzą ubóstwa i prostoty apostolskiej, zrodziły mnóstwo sekt dziwacznych, w gruncie jednak do siebie podobnych. Szczegóły o apostolikach kolońskich spisał Everwin, proboszcz ze Steinfelden, r. 1146. Jeden list jego znajduje się w Analektach Mabillona (t. III p. 452). Mamy również dwa kazania św. Bernarda, przeciw tym heretykom (Sermo 65 et 66, super Cantic.). — Nauka tych apostolików (w większej części robotników, a szczególniej tkaczy) była wszakże mniej gnostyczną, niż nauka innych sekt współczesnych, mianowicie katarów. Utrzymywali oni, że Kościół, duchem światowym przejęty, nie miał już prawa administrowania innych sakramentów, prócz Chrztu; odrzucali czyściec, chrzest dzieci, cześć świętych, post i uczynki zadosyćuczynienia, w ogóle wszystko to, co podług nich nie było wprost ustanowione od Chrystusa lub Apostołów, i ztąd właśnie pochodzi ich nazwa. Niektórzy z nich wchodzili w związki małżeńskie, ale powtórnych ślubów brać nie było wolno; w ogóle żyli w stanie bezżennym, choć utrzymywali w domu kobiety, niby dawne subintroductae. Oburzenie publiczne przeciwko tym sekciarzom było tak wielkie, że kilkunastu z nich lud w Kolonji powrzucał w ogień (Neander, der h. Bernhard). Innym rodzajem apostolików byli apostolscy bracia (ob. a.) (Hefele). X. M. G.
