Encyklopedja Kościelna/Arelateńskie sobory
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Arelateńskie sobory. I. Kontrowersja donatystowska (ob. Donatyści) „zrodzona z gniewu, mówi Optat milewitański, podtrzymywana przez ambicję, a wzmocniona przez chciwość,“ szerzyła się szczególniej w Afryce. Przebiegli donatyści prosili cesarza, aby ich sprawa była sadzoną przez biskupów Galji. Konstantyn W. polecił zwołać do Rzymu r. 313 sobór, na którym znajdowało się trzech biskupów z Galji, piętnastu z Włoch, a prezydował sam Papież Melchiades. Cecyljan i Donat z Casae Nigrae, z dziesięciu biskupami, przybyli też na to zebranie, na którém uznano za ważny wybór i konsekrację Cecyljana, a Donata wyłączono z grona wiernych. Donatyści zaprotestowali i odwołali się do cesarza, który nakazał zbadać ich protestację i, celem położenia końca temu sporowi, zwołał liczny sobór do Arles r. 314. I tu zapadł taki sam wyrok, jak na soborze w Rzymie poprzedniego roku. Po załatwieniu sprawy Cecyljana, sobór ogłosił 22 kanony, tyczące się nadużyć, jakie się wkradły do karności kościelnej w czasie prześladowania Djoklecjana. I tak: kan. 1 stanowi, że Wielkanoc ma się obchodzić wszędzie tego samego dnia; k. 2 zabezpiecza rezydencję duchownych przy swoich beneficjach; k. 3 rzuca klątwę na zbiegów; k. 4 rzuca klątwę na biorących udział w tak zwanych igrzyskach gladjatorów; k. 5 tą samą karą obciąża aktorów; k. 7 obowiązuje urzędników translokowanych do stawienia się przed nowym biskupem i okazania świadectwa poprzedniego biskupa, że są w jedności z Kościołem; k. 8 oznajmia, że heretycy, wracający do Kościoła, nie mają być chrzczeni powtórnie, jeśli już raz dobrze zostali ochrzczeni; k. 13 (tyczący się donatystów) poleca, ażeby ci, którzy zostaną przekonani, że wydali Pismo św. lub swoich braci, że znieważyli publicznie naczynia święte, byli wykluczeni ze stanu kapłańskiego, bez złożenia jednak z godności tych, którzy od nich brali święcenia. Na mocy właśnie tego kanonu, uznano ważném wyświęcenie Cecyljana, bez zawyrokowania, czy Feliks aptongitański był zdrajcą; k. 14 wyłącza na całe życie z grona wiernych tego, któryby oskarżył fałszywie swojego brata; k. 19 mówi, że tam może być wrócony do jedności z Kościołem, gdzie kto wyłączony został; k. 20 przepisuje, aby przy konsekracji biskupa było obecnych 7 biskupów, a przynajmniej trzech. — II. R. 353 odbył się drugi sobór w Arles. Cesarz Konstans żądał, aby przyjęto do jedności Kościoła Arjusza, a potępiono Atanazego. Byli na tym soborze biskupi zachodni, pomiędzy którymi Wincenty, bp z Kapui, w imieniu Papieża Liberjusza. Pomimo oporu, zostali gwałtem skłonieni do podpisania potępienia św. Atanazego, z wyjątkiem Paulina, biskupa z Trewiru, który za to do Frygji na wygnanie zesłany. — III. Trzeci sobór zwany II, bo poprzedni był arjański odbył się 443, według drugich r. 452. Nie zgadzają się także, co do liczby kanonów, na tym soborze wydanych, których miało być 25 czy też 50, a które są powtórzeniem kanonów soboru nicejskiego z r. 325. Kan. 1 nie dozwala neoficie udzielać święceń wyższych; k. 2 zabrania udzielać święcenia kapłańskiego żonatemu, jeśli nie przyrzeknie dożywotniej powściągliwości. Według k. 3, biskup ma być konsekrowany przez trzech biskupów, za zgodą metropolity; k. 7 wzbrania wstępu do stanu kapłańskiego tym, którzy się sami dobrowolnie kaleczą. — IV. R. 524 odbył się w Arles synod prowincjonalny, który ogłosił wiele dekretów, tyczących się święceń, oraz potępiających błędy pelagjanów i predestynacjanistów. (Fritz.) X. M. G.
