Encyklopedja Kościelna/Audjencja biskupia
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Audjencja biskupia (Audientia episcopalis). Tak w prawie rzymskiém nazywa się władza sądowa biskupów, w sprawach pomiędzy wiernymi. Jeżeli ustępstwa chrześcjańskiej miłości nie mogły zapobiedz procesowi, nie wolno go było przynajmniej wytaczać przed sądem pogańskim; sprawa, według zalecenia Apostoła (I Corin. 6, 1), powinna była być osądzoną przez polubowny sąd chrześcjański. Tym sposobem powstał zwyczaj u chrześcjan, oddawania sporów ziemskich pod sąd tych, którzy mieli powierzoną pieczę nad ich wiecznemi sprawami, i biskupi otrzymali stałą władzę sądową. Skoro chrześcjanizm ogłoszony został, jako religja państwa, upadł powód, dla którego wierni zrzekali się sądów zwyczajnych, ale sąd biskupi pozostał, a nawet był prawnie uznany, gdyż Konstantyn rozkazał, aby wszelki wyrok biskupi był nie odwołalny, i aby proces rozpoczęty przed sędziami świeckimi, mógł być przez strony oddany do sądu biskupiego. Inne prawo tegoż cesarza dalej jeszcze idzie; prawda, że autentyczności tego prawa przeczono, ale całkowicie w ostatnich czasach usprawiedliwioną ona została. Nakazuje ono, aby na żądanie jednej tylko strony, proces był wytaczany przed sąd biskupi, a jego wyrok ma być nieodwołalny i wykonany przez każdego sędziego. Później inni cesarze wymagali zezwolenia stron obydwóch, dla ustalenia kompetencji biskupa, i tak było w krajach rządzących się tak prawem rzymskiém jako i niemieckiém, dotąd, dopóki sami świeccy nie zrzekli się tego przywileju. Co się tyczy procesów pomiędzy duchownymi, dla których biskup był zawsze wyłącznie kompetentnym, utrzymało się to prawo wszędzie aż do naszych czasów, wyjąwszy Francję. X. A. S.
