Encyklopedja Kościelna/Augsburg
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Augsburg (Augusta Vindelicorum). Podług legendy o św. Afrze, chrystjanizm w Augsburgu zaprowadzony był w IV w. Akta męczeńskie św. Afry (u Bolland, t. II Augusti) dzielą się na dwie części, na akta nawrócenia i na akta męki; ostatnie są niezawodnie wiarogodniejsze i starsze i dla tego Ruinart pomieścił je w Acta martyrum sincera. Akta nawrócenia są oczywiście później dodanym, niby historycznym do rzeczy wstępem (Tillemont, Mémoires t. 5, p. 261; Rettberg, Kircheng. Teutschlands, t. 1. p. 145). Podług tego tedy wstępu, żyła za czasów Djoklecjana w Augsburgu niejaka Afra, której dziadek i babka przenieśli się tam z Cypru i szerzyli w mieście kult Wenery cypryjskiej. Hilarja, matka Afry, sama ją do nierządu przywiodła i ta w Augsburgu utrzymywać miała dom publiczny. W dodatku do aktów św. Afry znajduje się opowieść, że ojciec Afry był królem Cypru, że zginął w wojnie z królem Attyki, poczém pozostała po nim wdowa Hilarja, wraz z córką Afrą, udała się do Rzymu, a następnie do Augsburga. Opowiadanie to nie zgadza się z historją, bo wówczas nie było wcale żadnego króla Cypru, ani króla Attyki. Akta nawrócenia podają dalej, że w czasie prześladowania Djoklecjana, Narcyz, bp Gerundum (teraz Girona), w Hiszpanji, wraz ze swoim djakonem Feliksem, schronił się do Augsburga. Przypadek, potrzeba schronienia, przywiodły go do domu Hilarji i Afry. Pobożność świętego męża i jego święte słowa wywarły tak głębokie wrażenie na Afrę, że się wraz z całą rodziną nawróciła i zupełnie zmieniła życie. Narcyz ochrzcił nowo nawróconych i wuja Afry, Djonizego, wyświęcił na pierwszego biskupa Augsburga (akta zresztą mówią o nim jako o prezbyterze); poczém wrócił do Gerundum, pracował tam jeszcze przez trzy łata i umarł jako męczennik. Akta męki opowiadają, jak św. Afra skazaną była na spalenie przez Gajusa, sędziego rzymskiego. Ale ciała jej ogień nie zniszczył; krewni złożyli je w grobie familijnym. Wkrótce potém na ogień skazaną została i matka Afry, wraz z trzema służebnicami swemi: Digną, Eunomją i Eutropją. Działo się to r. 304. Jakkolwiek autentyczność aktów św. Afry jest bardzo podejrzana, pewną jest rzeczą, że ta święta na początku IV wieku należała do pierwszych wiernych w Augsburgu i że za Djoklecjana była umęczoną. Świadczą o tém: poeta chrześcjański Venantius Fortunatus, bp z Poitiers w VI w. (w wierszu na cześć św. Marcina), i martyrologja (Rettberg, l. c. s. 146). Ale nigdzie w tych źródłach nie ma wzmianki o niegodziwym jej poprzednio sposobie zarobkowania, jak chcą akta, tak conversionis jak i passionis. Venantius Fortunatus nazywa ją wyraźnie w swym wierszu dziewicą, virgo; a jeżeli w niektórych odpisach i wydaniach, zamiast virginis Afrae, czytamy martyris Afrae, jest to oczywiście tylko późniejsza poprawka, uczyniona celem pogodzenia Venantiusa, z opowiadaniem jej aktów męki (Rettb. l. c.). Dopiero w IX w., w martyrologiach Ado'na i Usuard'a znajduje się wzmianka, że Afra była poprzednio nierządnicą. Prawdopodobnie więc opowiadanie o św. Afrze, dopiero z czasem w ten sposób zostało zmienione przez pisarzy legendowych, bo zmiana ta nastręczała dobrą sposobność przyrównania Afry do starotestamentowej Rahaby. Pamiątkę jej obchodzi Kościół 7 Sierpnia, a ciało jej przechowuje się dotąd w kościele św. Ulryka i Afry, w Augsburgu. Niewątpliwa lista biskupów augsburgskich poczyna się dopiero od Zozyma, w końcu VI w. Cf. Placidus Braun, Gesch. der Bekehrung etc. d. h. Mart. Afra, Augsb. 1805, i tegoż, Gesch. d. Bischöfe v. Augsb., 1813; Khamm, Hierarchia Augustana, 1709. Za biskupa Brunona, który był bratem cesarza Henryka II, biskupstwo to pozyskało tytuł książęcy. Książe biskup augsburgski na sejmach cesarstwa zasiadał pomiędzy biskupami: konstancjeńskim i hildesheimskim. Dochody biskupie szacowano na 100,000 talarów rocznie, dziś 10,000 florenów. Kapituła liczyła 40 kanoników, dziś 2 prałatów i 8 kanoników. Augsburg był najprzód suffraganją Medjolanu, później Salzburga, a od IX wieku Moguncji; przez konkordat z 1817 r. biskupstwo to zależne jest od metropolji monachijskiej. Obecnie djecezja liczy 611,450 wiernych; r. 1843 było tam zaledwie 590,000 wiernych. Samo miasto na 40,000 mieszk., liczy 24,000 katolików. W 40 dekanatach jest 834 probostw. R. 1864 było 803 proboszczów, 56 kuratorów, 172 beneficjatów, 71 wikarych i 281 kapelanów: jeden ksiądz przypada tu dziś na 390 dusz. W Dillingen dwa seminarja, większe i mniejsze. Zakonnicy: benedyktyni (1 opactwo i 2 prjoraty); bracia miłosierni (2 kl.); franciszkanie (1 kl. i 2 hospicja); kapucyni (3 klaszt. i 2 hosp.). Zakonnice: szarytki (14 domów); ubogie siostry szkolne (17 domów); franciszkanki (14 klaszt.); ang. panny (5 instytutów); dominikanki (3 klaszt.); cysterski (1 kl.) i elżbietki (1 klasztor). Cf. Neher, Kirchl. Geogr. und Stat. II 286. N.
