Encyklopedja Kościelna/Augsburgskie interim
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Augsburgskie interim. Pomimo ciężkich doświadczeń, cesarz Karol V nie wyrzekał się nadziei zaprowadzenia, środkami pokojowemi, jedności religijnej, W myśli tej utwierdzała go postawa stanów niemieckich i przygotowania czynione przez protestantów, celem uczestniczenia w soborze trydenckim. Wybrano kilku teologów dla przygotowawczego porozumienia się, lecz kiedy do zgody między nimi nie przyszło, powierzono całą sprawę cesarzowi, który też rozpatrzenie spornych punktów zlecił biskupowi naumburgskiemu Juljuszowi Pflug, biskupowi suffraganowi mogunckiemu Michałowi Helding i Janowi Agrykoli (ob.). Przez nich został przygotowany religijny układ pokojowy, nazwany augsburgskiém Interim (w odróżnieniu od poprzedniego w Regensburgu i późniejszego w Lipsku), ztąd, że na sejmie w Augsburgu 15 Maja 1548 r. uroczyście było ogłoszone. Interim augsburgskie składało się z 26 artykułów. W artykule o upadku człowieka, w skutek grzechu pierworodnego, poczyniono pewne ustępstwa protestantom, równie jak i w artykule o usprawiedliwieniu; utrzymano wszakże, jako nieodzowny warunek, odnowienie się i poprawę wewnętrznego człowieka; nie dopuszczono więc usprawiedliwienia bez miłości, t. j. bez czynnej wiary. Inne artykuły Interimu orzekały: Kościół jest domem żywego Boga, wzniesionym na fundamencie proroków i Apostołów, jest ciałem, którego głową jest Chrystus. W świętych swoich Kościół jest niewidzialny; widzialny w swoich sługach i wiernych. Do Kościoła należą: słowo Boże, sakramenta, władza związywania i rozwiązywania, prawo wyświęcania i powoływania do posług i godności kościelnych, władza stanowienia kanonów. Do Kościoła należą także i źli, odszczepieńcy i t. d. Cechami Kościoła są: prawdziwa, święta nauka, zgodne z nią udzielanie sakramentów, jedność i powszechność. Małżeństwo jest sakramentem, który małżonków upomina, że nie ludzka, lecz boska władza ich połączyła. O Mszy jest powiedziano, że jakkolwiek ofiara Syna Bożego jedynie mocną jest do przebłagania Boga, skłonność do ofiary wszystkim ludziom jest wrodzoną, Bóg więc zalecił Kościołowi swemu tę czystą i zbawienną ofiarę, pod postacią chleba i wina, przytém wierni powinni przyjmować Kommunję św., po należytym obrachunku sumienia, po spowiedzi i otrzymaniu rozgrzeszenia. Ceremonje, zachowywane przy udzielaniu sakramentów, mają pozostać takiemi, jak dotąd były. W każdym kościele, który ma własnych księży, mają się odprawiać codziennie, przynajmniej dwie Msze, na wsiach przynajmniej jedna w każdą niedzielę i święto, z odpowiedniemi naukami i rozmyślaniami. Postanowiono zachować ołtarze, szaty kapłańskie, słowem, cały kościelny aparat, z zastrzeżeniem, że nie należy się tym rzeczom żadna cześć boska. Unikać należy zabobonnych zbiegowisk do posągów i obrazów świętych. Brewiarz i śpiewanie psalmów zachowują się, równie jak wigilje i obrzędy pogrzebowe, podług dawnych zwyczajów Kościoła; podobnież ważniejsze uroczystości kościelne, jak Boże Ciało, święta Matki Boskiej, Wszystkich Świętych, Apostołów i Świętych. W dni postne, w soboty i piątki, dla poskromienia ciała, postanowiono zachować dawny zwyczaj wstrzymania się od mięsa. Zgodzono się także na to, aby nie usuwać obyczaju błogosławienia rozmaitych przedmiotów, do życia potrzebnych, nie nadużywając wszakże tego obyczaju. Zgodzono się na małżeństwo księży, którzy żony pobrali i na udzielanie Kommunji, pod obiema postaciami. — Ale zamiast uspokojenia, Interim to, jako prawo państwowe ogłoszone, nowe wznieciło niesnaski. Stolica Apostolska, jako stróż czystości wiary, nie była zadowolniona z tego mieszania się Karola do kwestji wewnętrznych Kościoła, protestanci znów znajdowali, że straszliwą na ich szkodę zrobiono zasadzkę. Karol V kazał publicznie, na sejmie, odczytać artykuły Interimu, poczém elektor moguncki, jako najstarszy z elektorów, w imieniu stanów, podziękował cesarzowi za sprowadzenie pokoju religijnego. Nikt głosu przeciwko układowi nie podniósł i Karol V milczenie za dowód zgody przyjął. Tymczasem protestanccy teologowie, potajemnie działając, doprowadzili do tego, że elektor Maurycy zaraz następnego dnia, po owém uroczystém przyjęciu Interimu, protestację swoją przeciwko niemu wręczył i natychmiast z Augsburga odjechał. Obaj burmistrze miasta Augsburga z początku wahali się i dopiero pod naciskiem samego cesarza przyjęli Interim 26 Czerwca, a 8 Lipca zostało ono publicznie w kościołach Augsburga ogłoszone. Książe wirtembergski Ulryk kazał je ogłosić w całém księstwie, z zaleceniem, aby się do niego stosowano, do czasu zwołania powszechnego soboru. Strasburg, Konstancja i elektor Jan Fryderyk odmówili przyjęcia Interimu. Konstancję zmuszono siłą do zgodzenia się na Interim, pozostałe miasta cesarskie i elektor Jan Fryderyk później je przyjęli. Karol V miał dobre w tej sprawie intencje, ale w nie swoje wdał się rzeczy. (Haas). J. N.
