Encyklopedja Kościelna/Augustyn Triumphus
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Augustyn Triumphus, słynny pisarz z zakonu augustjanów, ur. w Ankonie r. 1248 (zkąd jego imię Jan z Ankony, Johannes Anconitanus). Wstąpił do zakonu, po skończeniu studjów filozoficznych: jenerał zakonu Klemens d'Osimo posłał go, razem z Idzim Colonna, do Paryża, gdzie uczył wówczas św. Tomasz z Akwinu. Otrzymawszy stopień doktora teologji, nauczaniem swojém, tak w uniwersytecie tamtejszym jak i w klasztorze, nabył wielkiej sławy. Młodym jeszcze będąc, był na soborze powszechnym w Lyonie (1274) i ztamtąd został powołany na kaznodzieję do Padwy, przez Franciszka, księcia Karrary. W końcu znajdujemy go w Neapolu, na dworze Karola II (1284—1309), i Roberta (1309—1343), którym oddał znakomite usługi w licznych poselstwach. Pośród tych zajęć nie zapomniał interesów swojego zakonu, dla którego fundował wiele klasztorów w Kalabrji. Um. w Neapolu r. 1328 2 Kwiet., w 85 r. życia, jako arcybiskup Nazaretu in part. inf. Pisma jego są liczne, ale mało drukowanych. Znajdują się w rękopismach, jedne w Padwie, inne w Medjolanie, w Rzymie (Bibliotheca angelica), a prawie wszystkie razem w Bolonji (S. Domenico). W bibliotece watykańskiej znajduje się jeden egzemplarz kompletny jego dzieł, skopiowany z oryginalnego manuskryptu, kosztem jego rodzinnego miasta, w wielu pięknych woluminach. Pomiędzy jego pismami, oprócz kazań, zasługują na uwagę dzieła egzegetyczne, jego Kommentarze na Ezechiela, św. Mateusza, św. Marka, św. Jana, na Dzieje Apostolskie i św. Pawła, do których można dodać dwa inne kommentarze: Commentarius in Orat. Dominicam, wydany przez Augustyna Anioła Rocca, w Rzymie 1587, i Comment. in canticum Deiparae et Salutationem angelicam, wydał Angelus Rocca, Rome 1590—1592, tudzież wyd. Petrus de Alva et Astorga, w dziele Bibliotheca Mariana, Matriti 1648. Śmierć go spotkała przy pracy nad dziełem Milleloquium ex S. Augustini operibus (ed. Lugd. 1555), które skończył Bartholomeus, biskup Urbinu, i ztąd temu ostatniemu jest przypisywane. Inne pisma są filozoficzne, dogmatyczne i prawnicze. Do pierwszych należą kommentarze na Porfirjusza, oraz na logikę i metafizykę Arystotelesa. Pomiędzy pismami dogmatycznemi, zasługują na uwagę, traktat de Spiritu Sancto contra Graecos, i drugi de Consolatione animarum beatarum. Z pomiędzy pism prawniczych, obok ksiąg: de Potestate Praelatorum; de Potestate Collegii, mortuo Papa; de Ortu Romani imperii: de Sacerdotio et Regno, ac de donatione Constantini, najważniejszém jest Summa de Potestate ecclesiastica (ed. Aug. Vind. 1473; Rome, 1473, 1579, ed. Angelus Rocca, 1582), które dedykował Papieżowi Janowi XXII (1316—1334) i przez które wziął udział w ówczesnym sporze, o stosunku władzy papiezkiej do władzy świeckiej. Augustyn dał się zadaleko unieść w tej walce. Równie, jak franciszkanin Alvarus Pelagius, utrzymuje on: „że władza papiezka sama jedna pochodzi bezpośrednio od Boga; że w obec niej wszystka władza cesarzów i królów jest delegowaną; że tém samém Papież sam może wybierać króla i odjąć wyborcom prawo wyboru, tak jak im go udzielił; że, bez potwierdzenia i koronacji przez Papieża, monarcha wybrany nie może prawnie rządzić cesarstwem, chociaż mógł bezpośrednio rządzić Niemcami.“ Possevin’a Apparatus sacer podaje kompletny katalog pism Augustyna. Cf. Gandolphe’a de 200 Celeb. Augustini script. p. 81. (Hagemann). X. M. G.
