Encyklopedja Kościelna/Bern (Brün)
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bern (Brün), biskupstwo w Morawji. Prawdopodobnie pierwszy kościół w Brnie poświęcił święty Metodjusz: proboszcz bowiem Mateusz z Raigernu, w liście z r. 1062 do pragskiego biskupa, cytuje następujący ustęp z księgi zachowanej wtedy w kościele tamecznym: „Anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi DCCCXXXIIII consecrata est haec ecclesia in honore beatorum Petri et Pauli, principum Apostolorum Dei, per reverendissimum in Christo patrem Metodium, archiepiscopum moravensem, ipso eorundem festi die dicato, ac prima, ejus dos in Brne et Luze confirmabatur scripti tenore coram Zuatoplch, duce glorioso et populo illegibili“ Kościół ten parafjalny, na życzenie króla Wacława II, roku 1296 podniesiono do stopnia kolegjaty, z proboszczem i dwoma kanonikami. Stopniowo, w skutku zapisów szlacheckich, zwiększała się liczba członków kapituły, tak, iż 1777 kapituła składała się z proboszcza, dziekana infułata, archidjakona i dziewięciu kanoników. W tymże roku, na żądanie cesarzowej Marji Teresy, papież Pius VI (bullą z d. 5 Grudnia 1777 r.) ustanowił biskupstwo berneńskie, odłączeniem go od djecezji ołomunieckiej, a kolegjatę zamienił na kapitułę katedralną, z sześciu członkami kapituły. Dotychczasowy proboszcz, Franciszek hrabia Chorinsky, został biskupem bern. i sufraganem biskupstwa ołomunieckiego, podniesionego do stopnia arcybiskupstwa. Patrz „Margrabstwo Morawskie, pod względem topograficznym, statystycznym i historycznym, Bern 1846,“ przez uczonego benedyktyna Jerzego Wolnego. Dochody biskupstwa, oparte na majątku ziemskim, przynoszą rocznie 25,000 florenów r. Kapituła berneńska jest szlachecka, zatém członkowie nowi, nieszlacheckiego pochodzenia, równocześnie otrzymują godność szlachecką. O sporach wynikłych wkrótce po ustanowieniu tego biskupstwa, z powodu bulli Unigenitus, patrz art. Unigenitus i dzieło Huth'a, Versuch einer Kirchengeschkhte der 18-en Jahrhund. II 260. Djecezja Bern składa się z 36 dekanatów, 333 probostw (podług Petri 425); dusz liczy obecnie 831,305 kat., 23,898 protestantów i 28,105 żydów. Duchownych, 1865 r. pdg. Nehera, (Kirch., Geogr. u. Statisist) było 657 świec. i 20 zakon. księży na parafjach pracujących. Małe semin. liczyło 92 chłopców, a semin. wyższe 89 kleryków. Z instytucji kościelnych znajduje się kolegjata w Mikułowie (Nikolsburg), 13 męzkich (99 księży, 39 nowic., 41 laików), 2 żeńskie klasztory i siostry miłosierdzia.
