Encyklopedja Kościelna/Bernward święty
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bernward święty (26 Paźd. al. 20 Paźd. 20 Maja), trzynasty biskup Hildesheimu, ur. w. półowie X w., w zamku saskim Sommerschenburg. Dziadem jego był hrabia palatyn Athelbero; wujem Volkmar, biskup Utrechtu; bratem hrabia Tamms, ulubieniec Ottona III, jedna z sióstr jego Judyta była ksienią klasztoru Ringelheim. Powierzony opiece Osdaga, biskupa Hildesheimu, poprzednio benedyktyna z Reichenau, wychowywał się w sławnej wówczas szkole katedralnej w Hildesheim. Bernward, po skończeniu nauk, został wyświęcony przez św. Willegisa, arcybiskupa mogunckiego (975—1011), i zostawał przy dziadzie swoim Athelberonie, a po jego śmierci (r. 987) kapelanem pałacowym Ottona III, nauczycielem młodego księcia i wkrótce kanclerzem państwa. Tu w ścisłych zostawał stosunkach z Willegisem, arcybisk. Moguncji, i Gerbertem, późniejszym Sylwestrem II, najznakomitszymi swego czasu ludźmi. Zostawszy biskupem hildesheimskim r. 993, dla zasłonięcia swojej djecezji od napaści Normadów i narodów sąsiednich, jeszcze w części pogańskich i barbarzyńskich, zabezpieczył granice silnemi fortecami, nauczył swoich wiernych wyrabiać cegły i dachówki, by domy uchronić od ognia, miasto Hildesheim otoczył murem i basztami. Odtąd ludność kupiła się do miasta, tak, że Bernward może być uważany za drugiego fundatora Hildesheimu, i tak go też nazywają dawne kroniki. W sprawach swojej djecezji przybywszy do Rzymu r. 1001, przywiódł do pojednania Tiburtynów, którzy powstali przeciw cesarzowi, i uspokoił rokosz Rzymian. Poparciem i przykładem swoim rozbudził do wysokiego stopnia działalność naukową szkoły katedralnej w Hildesheim; zebrał liczną bibljotekę, w której znajdowało się wiele ciekawych manuskryptów. Sam napisał dwa dzieła: Liber mathematicalis, które się zachowoło; drugie o Alchemji, znane dobrze w wiekach średnich: posiadał tajemnicę rozkładu i łączenia metalów. W wolnym czasie trudnił się rzeźbą; pamiątki jego pracy (złoty krzyż, z dziwnej mieszaniny, bogato ozdobne świeczniki, spiżowe kolumny i bronzowe podwoje, na których są w płaskorzeźbie wystawione fakta ze St. i Now. Testamentu) znajdują się dotąd w klasztorze, na placu katedralnym, i w Kościele św. Magdaleny w Hildesheim, i ani wiek ówczesny, ani późniejsze nieco czasy nic równego postawić obok nich nie mogą. Największém jego dziełem, podczas biskupstwa, jest fundacja opactwa benedyktynów, które zbudował kosztem ojcowskiego dziedzictwa, i kościół św. Michała w stronie północnej miasta. Pracami swemi Bernward rywalizował z współczesnymi sobie uczonymi i wyższymi mężami, jako to: Notkerem z Liège, ś. Willegisem z Moguncji, Meinwerkem z Paderborn, Sigebertem z Minden, Hildewardem i Arnolfem z Halberstadtu; Geronem z Magdeburga; Wigerem z Werden; Hildewardem z Naumburga, ożywionymi tym samym duchem wiary, tym samym smakiem w sztukach, tém samém poświęceniem dla Kościoła. Klasztor benedyktynów był jego ulubioną fundacją; w nim przebywał i pracował w ostatnich latach życia swojego. Um. 1022 r., w kilka tygodni po poświęceniu nowego kościoła; ciało jego złożono w krypcie tego kościoła, w sarkofagu wypracowanym własnemi jego rękami, i tam jest przedmiotem czci pobożnych, którą jawne cuda usprawiedliwiły. Celestyn III, Pap., r. 1192 zaliczył go do świętych. Żywot św. Bernwarda opisał jego nauczyciel Thangmar (v. Tangmar): Vita S. Bernw. XIII episcopi Hildesh. Jest to najpiękniejsza z bjografji średniowiecznych. Wydał najprzód Brower, w Sidera illustrium viror. Germ., Mogunt. 1616 4o; ztąd przedruk ap. Mabillon, Acta ss. ord. S. Ben. saec. VI p. I; ap. Leibnitz, Scriptores rer. Brunsw. t. I; nowe wyd. ap. Pertz, Monum. Germ. Scr. t. IV; według Mabillona i Pertza ap. Bolland. Acta ss. Octobr. t. XI; Narratio de canonizat. et translat. S. B-i, ap. Mabillon l. c., Leibnitz l. c. Bulla kanonizacyjna Celestyna III ap. Mabillon l. c. Kontynuował Wolfherius, uczeń S. Godeharda (biskupa Hildesh. od r. 1022—1038): Continuatio vitae s. Bernardi, ap. Pertz, op. c. t. XI. Cf. J. M. Kratz, Der Dom zu Hildesheim. Hildesh. 1840, 3. vv. 8-o (t. III zawiera żywot św. biskupa). H. A. Lüntzal, Der h. Bernward, ib. 1856 8-o. Franz Gehle, De S. Bernwardi ep. Hild. vita et reb. gestis, Dissert. hist. inauguralis, Bonnae 1866, 8-o, str. 51.
