Encyklopedja Kościelna/Bertold arcybiskup muguncki
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bertold, elektor i arcybiskup muguncki (1484—1504), hrabia na Hennenbergu, ur. 1422 r. w Römhild. Obrawszy sobie zawód duchowny, wcześnie dostał się na dwór cesarza Fryderyka III, po śmierci którego doznawał także względów cesarza Maksymiljana. Zostawszy w 1484 r. arcybiskupem mogunckim i elektorem państwa Niemieckiego, starał się o nadanie miastom większego udziału w sejmie rzeszy i o zapewnienie trwałej niezawisłości najwyższemu sądowi państwa (Reichsgericht), i pragnął on także, aby Niemcy zaprowadziły stały podatek na utrzymanie wojska, i tym sposobem zajęły odpowiednie miejsce w rzędzie państw europejskich. Za Fryderyka III jeszcze nie było zapóźno na zaprowadzenie reform, które mogłyby uwolnić naród niemiecki od nieszczęść wojny szmalkaldzkiej i szwedzkiej. Lecz Fryderyk III nie chciał słyszeć o przekształceniach, a Maksymiljan I, w mnóstwo rozmaitych spraw uwikłany, miał czém inném, a nie sprawami niemieckiemi zaprzątniętą głowę. Kiedy się zebrał do Worms sejm, którego duszą był Bertold, celem obmyślenia lepszej ustawy państwa (1495 r.), Maksymiljana wtedy zajmowała myśl o wojnie z Francją i o utrzymaniu się przy koronie cesarskiej, przeciwko Karolowi VIII, który we Włoszech ogłosił się już cesarzem. Staraniem Bertolda sejm zatwierdził stały podatek i sąd najwyższy, lecz najważniejsze sprawy, jak zwoływanie coroczne sejmu i nadanie mu prawa rozporządzana groszem publicznym, nie zostały załatwione. Bertold dążył do zaprowadzenia normalnego stanu we wzajemnych stosunkach stanów i z władzą cesarską, jak również między Niemcami i Stolicą Apostolską, co gdyby przyszło do skutku, Niemcy nie widziałyby rokoszu rycerstwa pod chorągwią Sickingena, wojny chłopskiej, sekularyzacji duchowieństwa i innych wstrząśnień XVI wieku. Maksymiljan umiał wprawdzie utworzyć dla swej dynastji wielką hiszpańsko-burgundzko-austrjacką potęgę, lecz nie posiadał przymiotów przezornego monarchy. Bertold um. 21 Grud. 1504 r. Cf. Ranke, Teutsche Geschichte im Zeitalter der Reformation, I p. 4; Gfrörer, Gustav Adolph, 2 wyd. p. 224—228. (Höfler). J. N.
