Encyklopedja Kościelna/Betleemici
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Betleemici, zakon. 1. W Anglji. Niedokładne tylko posiadamy wiadomości o betleemitach w Anglji. Podług Mateusza Paris (Hist. Anglic. p. 639), 1257 r. mieli betleemici klasztor w Cambridge i nosili habit dominikański, z czerwonym krzyżem na piersiach, otoczonym pięciu promieniami i małym błękitnym krążkiem w pośrodku, na pamiątkę owej gwiazdy, która, podług Pisma św., prowadziła magów idących ze wschodu do Betleem. Czas powstania tego zakonu, historja jego rozwoju i zadanie, nie są nam znane. Pisarze, którzy o betl. wspominają, ograniczają się zwykle opisem ich odzieży, a i w tém nie są zgodni, gdyż niektórzy podają, że była ona koloru czarnego (Schoonebeck, Hist. des ordres rel.). Adrjan Dammond nazywa ich rycerzami gwiaździstymi: equites stellati, prout ipsis videtur, vestitum gerunt varii coloris et crucis loco stellam ostentant, jakkolwiek Abraham Bruin (Imperat. et sacerdot. ornatus cum comment.) pod ich wizerunkiem umieszcza te słowa: Stelliferorum ordo monachorum astratus. Trudno więc rozstrzygnąć pytanie, czy stelliferzy i betleemici składali w Anglji jeden zakon, z odmienném tylko ubraniem, czy też były to dwa oddzielne zakony; jakbądź pod tym względem rzeczby się miała, pewném jest, że zakon ten nigdy nie miał wielkiego znaczenia — Więcej znani są 2. Betleemici w Ameryce: ich założyciel Piotr de Betencourt pochodził z familji szlacheckiej i ur. 1619 r. we wsi Villaflore, na Teneryffie, jednej z wysp Kanaryjskich. Od dziecinnych lat okazywał on szczególne upodobanie do ascezy i w 1650 r. przedsięwziął podróż do m. Guatemali, wówczas stolicy hiszpańskiej prowincji tegoż nazwiska. Tu powziął zamiar wstąpienia do stanu duchownego i głoszenia w Japonji nauki Chrystusa. W tym celu uczył się języka łacińskiego w miejscowém kolegjum jezuitów przez trzy lata, lecz tak małe czynił postępy, że zniechęcony, zaniechał studjów i udał się do Petapy, gdzie w odosobnieniu życie pędził. Po niejakim czasie wrócił do Guatemali, lecz, za poradą spowiednika, porzucił myśl o nauce i, aby uniknąć pokus próżnowania, zajmował się krawiectwem, a później został zakrystjanem przy kościele Panny Marji. W 1655 r. rozdał ubogim zaoszczędzone przez siebie 20 piastrów i całą swoją chudobę, a następnie osiadł w najuboższej części miasta, zwanej Golgota, uczył dzieci czytania i katechizmu, zaprowadził dla nich szkółkę i urządził maleńki szpital w domu, na którego kupno kilku mieszkańców się złożyło. Obfite zasiłki pieniężne na dobroczynny zakład dały wkrótce B. możność założenia: obszernego szpitala dla ubogich, klasztoru i szkoły. Nowa fundacja przyjęła nazwę kongregacji Matki Boskiej z Betleem albo betleemitów. Oprócz tego, urządził B. przy dwóch bramach miasta pustelnie i w nich bracia zakonni zbierali jałmużnę, za którą odprawiały się Msze św. za dusze w czyścu cierpiące. Powszechnie szanowany i kochany, umarł Bet. 25 Czerw. 1667 r. Cf. Dom Franc. Ant. de Montalvo, Vida del venerabile Herm. Betencour, fundator de la compagnia bethlehemitica en las Indes occidentales. Tego samego roku 2 Maja brat Antoni od św. Krzyża przywiózł do Guatemali zatwierdzenie nowej instytucji przez królowę hiszp. Marję Annę austrjaczkę, z nadmienieniem, że prezydent królewskiego trybunału ma opiekować się i popierać nową instytucję. Następcą Bet. w zwierzchnictwie nad kongregacją był wyżej wspomniany Antoni od św. Krzyża, który także ustawę jej napisał. Dla pielęgnowania chorych kobiet powstała 1668 r. żeńska kongregacja betleemitek. Założycielką była Marja Anna del Galdo, wdowa i tercjarka zakonu franciszkańskiego. Ubiór siostr był z tej materji i tegoż koloru co i braci. Podobne zakłady i szkoły utworzyły się wkrótce, przy pomocy rządu hiszp., w Limie (1669 r.), Meksyku, Chachapoja, Caramarca i Truxillo. Papież Innocenty XI zatwierdził tę kongregację, bullą z 26 Marca 1687 r., pozwolił jej członkom składać śluby, podług reguły św. Augustyna i obierać własnego jenerała, a Klemens XI nadał im nowe kościelne prawa. Zakonnicy i zakonnice używają ubioru kapucyńskiego, z tą odmianą, że noszą pas skórzany, a na szyi medal z wyobrażeniem narodzin Chrystusa w Betleem. Zakon rozszerzył się na wyspach Kanaryjskich, a główna jego siedziba i rezydencja jenerała jest w Guatemali. Cf. Helyot t. III; Karl vom hl. Aloys, Ueber kirchliche Statistik; Henrion-Fehr, Allgem. Geschichte der Mönchsorden. (Fehr.) J. N.
