Encyklopedja Kościelna/Biddle i Biddljanie
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Biddle i Biddljanie. Jan Biddle (Bidellus), ur. r. 1615 w Wolton, w Anglji. Zdolny filolog i poeta, r. 1641 został nauczycielem wolnej szkoły gloczesterskiej. Wydał on naówczas Dwanaście argumentów, w których utrzymuje, że dogmat Trójcy Najśw. nie ma podstawy w Piśmie św. Do tego rezultatu doprowadziło go czytanie dzieł socynjańskich. Wezwany do magistratu, d. 2 Maja 1644 r. ze strachu podpisał anglikańskie wyznanie wiary. Został jednak antytrynitarzem i wkrótce potém wydał pismo, w którem usiłował dowieść, że Duch św. jest wprawdzie Osobą ale nie jest Bogiem. Pismo to przeznaczone wyłącznie dla przyjaciół, przez jednego z nich było wydane władzy i Biddle został oddalony od swoich obowiązków r. 1645. W tym samym czasie Kromwell strącił z tronu Karola I, a z nim i urzędowy kościół anglikański. Biddlemu zdawało się, że zwycięzki prezbyterjanizm będzie tolerował jego teorję. W tym celu udał się do Londynu i tam od r. 1646—48 wydał kilka pism przeciwko Trójcy św. Ale trybunał duchowny prezbyterjański w Westminster, naówczas najwyższa powaga duchowna w Anglji, zażądał od parlamentu ukarania bluźniercy, i Biddle dwukrotnie siedział w więzieniu. Odzyskawszy wolność r. 1651 na mocy ogólnej amnestji, zebrał w Londynie pewną liczbę zwolenników, biddljanami zwanych, i co niedziela wykładał im Ewangelję św. Bezrząd panujący naówczas w kraju, sprzyjał rozwojowi sekty. Ogłoszenie drukiem dwóch katechizmów spalonych przez kata, zaprowadziło ich autora po raz trzeci do więzienia, a r. 1655 B. był znowu pochwycony i po raz czwarty uwięziony, w końcu, przez Kromwella wysłany na wygnanie na wyspę Seilly. Po latach 3 miał dozwolony powrót, rozpoczął na nowo swoje antytrynitarskie roboty, co spowodowało znowu jego uwięzienie r. 1662 za Karola II. Um. w tymże roku; ale antytrinitaryzm go przeżył i trwa dotąd w Anglji. Ob. Schröckh, Neuere Kircheng. t. IX p. 465; Walch, Religionstreitigk. mit d. Antitrinit., t. IV p. 297. (J. c.) X. M-i.
