Encyklopedja Kościelna/Bielski Joachim
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bielski Joachim, syn poprzedniego, ur. 1540 r. we wsi Białej. Nauki pobierał w akademji krakowskiej, następnie zaciągnął się do wojska i uczestniczył w wyprawie gdańskiej. R. 1577 towarzyszył Janowi Firlejowi z obozu pod Gdańskiem do Elbląga. Bawił czas pewien na dworze Piotra Dunina Wolskiego, kanclerza w. k., później brał udział w wyprawie połockiej 1579 r. Wkrótce po wstąpieniu na tron Zygmunta III, został sekretarzem królewskim; r. 1590 wyznaczony z sejmu rewizorem do sprawdzenia dochodów w Lubowli; r. 1595 był deputatem księstwa Oświecimskiego. Wolne chwile od obowiązków obywatelskich poświęcał pracom literackim. Pisał gładko wiersze polskie i łacińskie, więc pozostawił wiele poematów, po większej części treści panegirycznej, z okoliczności pogrzebów znakomitych osób, uroczystości weselnych i dworskich. Najważniejszém atoli dziełem jest Kronika, przerobiona po części z pism Marcina i pod jego wydana imieniem, ale rozszerzona znacznie przez syna i doprowadzona do 1586 r. Kronika polska, wydana w Krakowie 1597 r., jest ważnym pomnikiem w naszej literaturze, tak pod względem poprawnego i pięknego języka, jakoteż treści. Joachim był szczerym katolikiem, obok bezstronnego i umiarkowanego sądu w rzeczach dotyczących stosunków ówczesnego duchowieństwa i Kościoła. Pogląd swój na stanowisko polskich protestantów wypowiedział jasno, w treściwém przedstawieniu wypadków sejmu 1552 roku i w wielu innych miejscach. Gani tam wyraźnie skażenie obyczaju i swawole, które początek biorą w wolnomyślności religijnej. Ubolewał Joachim nad zarzutami czynionemi ojcu, więc starał się oczyścić pamięć jego, oświadczając: „Ojciec mój, historję swą kończąc aż do śmierci, umarł. Pochowan w Pajęcznie miasteczku, w kościele katolickim, gdyż on był katolikiem zawżdy.“ Niewątpliwie, Joachim w opowiadaniu dziejów do 1553 r., a może nawet do końca panowania Zygmunta Augusta, mógł zaczerpnąć wiele szczegółów, z pism pozostałych po ojcu; nie spotykamy się atoli w pracy jego ze zdaniami, schlebiającemi przekonaniom inowierców, które przebijają w dziele Marcina: w Kronice świata. Um. Joachim wkrótce po wydaniu swego pomnikowego dzieła, w 1599 r. Znalezioną niedawno kronikę, obejmującą dzieje od 1587 do 1598 r., ogłosił drukiem F. M. Sobieszczański, jako dalszy ciąg Kroniki polskiej Joachima. Nie jest atoli dotąd roztrzygnięta wątpliwość, względem istotnego autora tej kroniki. O życiu i pismach Marcina i Joachima Bielskich, pisali między innemi: Ossoliński, Wiadomości historyczno-krytyczne t. I. Sobieszczański w pomienioném powyżej wydaniu dalszego ciągu kroniki, w przedmowie. Wład. Nehring, O historykach polskich XVI wieku. A. Pawiński w Bibljotece warszawskiej 1872 r. (zeszyt 5). W. Ch.
