Encyklopedja Kościelna/Bolsek Hieronim
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bolsek (Bolsec) Hieronim, karmelita paryzki w XVI w. Pewnego razu miał on w kościele św. Bartłomieja mowę tak mało duchowną, że po niej uznał za stosowne ratować się ucieczką. Zdjął habit i udał się do Włoch, gdzie był przyjęty przez księżnę Ferrary. Słuchał następnie medycyny i w końcu ożenił się. Po niejakim czasie udał się do Genewy; Kalwin radził mu ustawicznie studjować Pismo św., ale skutek nie odpowiedział oczekiwaniu doradcy, gdyż B. nie mógł tam dopatrzyć nauki o przeznaczeniu, do jakiej Kalwin chciał go pociągnąć. Było naówczas w zwyczaju że każdy kaznodzieja miewał z kolei konferencje piątkowe, które sądzili inni kaznodzieje. Każdy mieszczanin miał prawo robić zarzuty kaznodziei w samymże kościele. Otóż 16 Paźdz. 1542 r. Jan od św. Andrzeja miał kazanie z tekstu św. Jana (8, 47) i rozwijał naukę kalwińską o predestynacji. B. powstał przeciwko niemu, a opierając się na Piśmie św. i tekstach Ojców, udowodnił fałsz i szkodliwość opinji, która Boga czyni tyranem i odejmuje cnocie zasługę, występkowi wstyd, a grzesznika uwalnia od wyrzutów sumienia. Lecz zaledwie skończył swoję refutację przez zwrot do słuchaczy, gdy Kalwin powstał i bronił swojej nauki tekstami z Biblji i św. Augustyna, które tłumaczył po swojemu, a w trakcie tego policjant prowadził do więzienia Bolseka, jako burzyciela spokojności publicznej i zwodziciela ludu. W tym samym dniu kaznodzieje sformułowali ściśle dogmat przeznaczenia w 17 artykułach, o które rada najwyższa badać miała Bolseka. Ten nie dał czekać długo na odpowiedź, na którą znowu odpowiedzieli kaznodzieje; Bolsek pisał jeszcze w wielu kwestjach do Kalwina z więzienia, na które reformator odpisał mu w swojém dziele, O wyborze łaski. Ponieważ, ku końcowi procesu, nikt nie chciał dać poręczenia za Bolsekiem, musiał więc pozostać w więzieniu, a choć później go uwolniono, wszelako, dla zrobienia satysfakcji Kalwinowi, 23 Grud. 1551 r. rada genewska wypędziła go na zawsze ze swego terrytorjum. Bolsek udał się do Thonon, w kantonie Berneńskim. Zaledwie dowiedział się o tém Kalwin, udał się tam, aby skłonić radców do wypędzenia Bolseka; ci, lubo nie bardzo godzili się na naukę o predestynacji kalwińskiej, jednakże, dla spokojności, wypędzili wkrótce Bolseka. Udał się on teraz do Paryża, w nadziei otrzymania posady kaznodziei kalwińskiego, ale gmina nie uznała go za dosyć prawowiernego i żądała, aby przedewszystkiém wyrzekł się błędów na synodzie orleańskim (1563 r.), a tym sposobem zadość uczynił żądaniu kościoła genewskiego i berneńskiego. Bolsek, który doświadczył już na sobie nietolerancji kalwinistów, nie uczynił tego, czego po nim wymagano. Wolał udać się do Lozanny, w charakterze lekarza, lecz gdy mu tam odmówiono praw obywatelstwa, dopókiby nie uznał symbolu berneńskiego, opuścił Szwajcarję i udał się do Montbéliard, gdzie też wkróce, zmordowany swojém życiem tułaczém i wyrzutami sumienia, powrócił na łono Kościoła katolickiego. Napisał życiorys Kalwina i Bezy, pierwszy p. t. Hist. de la vie, des moeurs, actes, doctrine, constance et mort de Jean Calvin, jadis ministre de Genève, Lugd. 1677, 2 wyd. w Paryżu t. r., po łacinie w Kolonji 1580, po niemiecku 1581. Na polski tłum. p. t. Historja żywota, spraw i śmierci Jana Kalwina, Krak. 1583. To dzieło, podobnie jak i Hist. de la vie et des moeurs de Th. de Bèza (Paris 1578), niepodobały się kalwinistom. Surowy krytyk Galiffe, kalwinista, który mógł czerpać swoje wiadomości u samego źródła, mówi: „większa część faktów, podanych przez tego lekarza lugduńskiego, jest prawdziwa.“ Cf. J. A. Galife, Notice généalog. sur les famil. génevois, t. 3 p. 181 i 547; Audin, Hist. de la vie de Calv.; Paul Henry, La vie de J. Calv. (Fritz). X. M-i.
