Encyklopedja Kościelna/Bonifacy I Papież święty
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bonifacy I, Papież, święty (25 Paźdz.), z pochodzenia rzymianin, od lat wielu kapłan i z ustawami kościelnemi dobrze obeznany, wbrew własnej woli wybrany został na następcę Papieża Zozyma († 26 Grud. 418 r.), we trzy dni po jego śmierci. Tegoż samego dnia mniejszość duchowieństwa wybrała archidjakona Eulaljusza antypapieżem, a prefekt miasta Symmachus poparł ten drugi wybór i dał cesarzowi Honorjuszowi do Medjolanu, czy Rawenny, sprawozdanie przychylne dla swego protegowanego. Cesarz, opierając się na tém doniesieniu, rozkazał Bonifacego, jeżeli nie zrezygnuje, z miasta wypędzić. Prefekt powołał do siebie Bonifacego, przebywającego naówczas przy kościele św. Pawła po za murami, dla zakommunikowania mu postanowienia cesarza, ale lud rzucił się na posłańca i zatrzymał go na drodze. Symmachus kazał zamknąć bramy miasta, a Eulaljusz zajął w posiadanie kościół św. Piotra. Tymczasem znaczna liczba księży, w podaniu piśmienném, przekonała cesarza, że wybór Bonifacego jest prawomocny, że Eulaljusz gwałtem wdarł się na Stolicę Piotrową i że umierającego biskupa z Ostji zmusił do konsekracji (Mansi IV 390). Cesarz powołał obie strony na synod do Rawenny, a gdy ten zszedł bezowocnie, na drugi do Spoleto, dokąd i afrykańscy biskupi przybyć mieli, a tymczasem, zarówno Bonifacemu jak i Eulaljuszowi zabronił pobytu w Rzymie, polecając Achilleuszowi, biskupowi z Spoleto, tymczasem za Papieża odprawić w Rzymie święta wielkanocne. Eulaljusz jednak niepoddał się temu rozkazowi i przemocą wdarł się do Rzymu. Wtedy cesarz polecił Symmachowi wypędzić go, a prawowitego Papieża, Bonifacego, wprowadzić na Stolicę papiezką, nie oglądając się na decyzję synodu, którego też już cesarz zwołać zaniechał. Pierwszy to był wypadek mieszania się władzy świeckiej do wyboru Papieża, które później tylu nieszczęść było przyczyną. Eulaljusz osiadł w Antium, a po śmierci Bonifacego, z własnej woli odmówił przyjęcia tjary. Bonifacy, w ciągu swego panowania, stanowczém postępowaniem podniósł o wiele powagę rzymskiej Stolicy. Najprzód skłonił cesarza do postanowienia, iż naprzyszłość, jeżeliby się zdarzył podwójny wybór, żaden z dwóch wybranych nie obejmie Stolicy papiezkiej, tylko trzeci, wybrany na nowo i jednogłośnie. Otrzymał także od Honorjusza nową ustawę przeciwko pelagjanom, w której cesarz żąda potępienia Celestjusza i Pelagjusza przez podpisy, tak samo, jak poprzednik Bonifacego, Papież Zozimus, w tak zwanej Epistola tractatoria, żądał tego od wszystkich biskupów, na całej ziemi. Zwyczaj ten później bardzo upowszechnił się. — Spór, jaki się z powodu apellacji pewnego niemoralnego księdza, Apionjusza, wszczął pomiędzy Zozymem a biskupami afrykańskimi o użycie i zakres praw prymacjalnych, tyczących się apellacji, nie zakończył się jeszcze za Bonifacego, i wiemy tylko, że afrykańscy biskupi zgodnie z postanowieniem soborowém (Listop. 419 r.), posłali Bonifacemu odpis soboru nicejskiego, ponieważ Zozym, na poparcie swego prawa, błędnie powołał się na ten sobór, gdy właściwie miał się powołać na siódmy kanon soboru sardyceńskiego. — We wschodniej Illirji, Papieże już od IV w. nadali biskupowi Tessaloniki prawa wikarjusza apostolskiego, z rozległém pełnomocnictwem do zachowania praw zachodniego patrjarchatu, z obawy, by patrjarcha konstplski, illiryjskich prowincji nie pociągnął pod swoją jurysdykcję, jako bliskich Konstpola. Wikarjusz taki mógł zwoływać synody we wszystkich prowincjach illiryjskich; biskupi zaś, chcący zwołać synod, musieli się o to do niego udawać. Do niego należała konsekracja wszystkich biskupów, później tylko metropolitów; i jedynie ważniejsze sprawy i apellacje należały do Rzymu. Za Bonifacego I wikarjuszem apostolskim wschodniej Illirji był Rufus, bp Tessaloniki. B. I widząc, że tameczni biskupi niezupełnie uznają jego przywileje, potwierdził je pismém datowaném 19 Września 419 r. Nie powstrzymało to jednak bpów prowincji Tessalji od roztrząsania na synodzie, bez zezwolenia Rufusa, praw Peryginesa, który, za zgodą Papieża B. i na żądanie ludu, mianowany był metropolitą Koryntu. Z tego powodu 11 Marca 422 r. przesłał B. ostry list do bpów Illirji, naganiający im, że się odważyli akt, zatwierdzony i spełniony przez Stolicę Apost., nowemu poddawać roztrząsaniu i bez zezwolenia apostolskiego wikarjusza nowy synod zwoływać, dodając, że wyrok Stolicy Apost. jest nietykalny, a kto się przeciw niemu oświadcza, tém samém już wyłącza się z Kościoła. Prawdopodobnie byli to ci sami biskupi, którzy z tytułu niedawnego włączenia wschodniej Illirji do państwa wschodniego, wyjednali, w porozumieniu z patrjarchą Attykusem, 421 r. reskrypt od cesarza Teodozjusza II, iż w tych prowincjach wszelkie wątpliwe kwestje tylko za poprzedniém porozumieniem się z patrjarchą konplskim rozstrzygać należy. Ale cesarz Honorjusz wyjednał u swego siostrzeńca, że cofnął to naruszenie dawnych przywilejów rzymskiej Stolicy. Odtąd Illirja aż do czasów Leona Izauryjczyka pozostawała pod rzymskim patrjarchatem. — W Gallji dopiero pod koniec IV w. poczęła się formować organizacja metropolitalna, a bpi arelateński i wieneński współubiegali się o tę władzę w prowincji wienenskiej. Zozym roztrzygnął spór na rzecz bpa arelateńskiego (417 r), nadając mu władzę metropolity nad trzema prowincjami, odejmując jednocześnie prawa metropolitalne Hilarjuszowi narbońskiemu nad pierwszą, i Prokulusowi, bpowi Marsylji, nad drugą prowincją narbońską. B. jednak przywrócił napowrót Hilarjuszowi (422) jego prawa metropolitalne, na zasadzie kanonów nicejskich, stanowiące, aby każda prowincja właściwego swego miała metropolitę. — Duchowieństwo Walencji (Valence) oskarżyło przed Bonifacym swego własnego biskupa Maksyma, o różne nieprawości i manicheizm. Z tego powodu Papież kazał zwołać synod prowincjonalny na 30 Paźdz. 419 r., na nim sprawę Maksyma osądzić i zdać relację do Rzymu. — Ze św. Augustynem znosił się B. listownie i przesłał mu, przez przebywającego w Rzymie Alypjusza, dwa listy pelagjanina Juljana z Eclanum i wyjątki z jego czterech ksiąg, przeciw pierwszej księdze Augustyna De nuptiis. Augustyn bezzwłocznie odpowiedział Papieżowi, napisał drugą księgę De nuptiis et concupiscentia i 4 księgi przeciw owym 2 listom, i przesłał je, przez tegoż samego Alypjusza, Bonifacemu, z prośbą o zatwierdzenie. — Za rządów Bonifacego chrześcjanie w Persji doznali wielkiego prześladowania od Barama V; na morzu Adrjatyckiém wzniosła się Wenecja; a 420 r. um. 90-letni doktor Kościoła św. Hieronim. Bonifacy I um. 4 Wrześ. 422 r. Następcą jego był Celestyn I. Mansi (Concil. IV 397) podaje niektóre dekrety Bonifacego. Liber Pontificalis (ob.) wspomina o dwóch jego konstytucjach, z których jedna zabraniała kobietom, czy to świeckim, czy zakonnicom, dotykać lub prać bieliznę poświęconą, druga, niewolników i dłużników wyłączała od stanu duchownego. Cf. Bollandist. Acta ss. Octobr. t. XI.
