Encyklopedja Kościelna/Borborjanie
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Borborjanie, także zwani boboryci, kodjanie, w Egipcie stratjotycy i fibionici, niekiedy zachejczycy, barbelici, barbelioci, sekundjanie i sokratycy, stanowili oddzielną sektę pomiędzy gnostykami. Ireneusz i Tertuljan za ojca ich naznaczają Karpokratesa, ale Epifanjusz (Adv. haer. l. 1 haer. 26), który najwięcej o nich podaje szczegółów, wywodzi ich od nikolaitów. Nazwa borborjanów (βορβορῖται) pochodzi od βορβορος — gnój, kał, a zatém ludzie błota, z powodu wyuzdanej rozpusty, jakiej się dopuszczali na swoich schadzkach sekciarskich. Epifanjusz wahał się, czy stoi wyjawiać ich bezeceństwa, ale chęć przestrzeżenia innych przed niebezpieczeństwem przemogła. Najprzeciwniejsze naturze rozpustowanie uważali oni za godziwe, nawet za obowiązkowe; przedewszystkiém panowała u nich wspólność kobiet. Bezeceństwo ich dochodziło do tego, że esus seminis humani et menstrui sanguinis znaczyło u nich kommunję. Z drugiej strony przeciwni byli mnożeniu się rodu ludzkiego. Nieprzyjaciele postu i wszelkiego umartwienia, pielęgnowali ciało z wyszukaną starannością. Uznawali Pismo św., ale tłumaczyli je po swojemu, a gdzie miejsce jakie zbyt wyraźnie ich potępiało i nakręcaniem zaćmić się nie dało, mówili, że to miejsce pochodzi nie od św. Ducha, ale od ducha światowego. Obok Biblji mieli jeszcze wiele pism apokryficznych np. Pytania Marji, Objawienia Adama, fałszywe Ewangelje i t. p. Uczyli że siedm jest niebios, i że w każdém niebie oddzielny rządzi książę. W siódmym np. niebie rządzi Sabaot w postaci osła czy świni, i z tego też to powodu miało być zakazane żydom jedzenie wieprzowiny. Ten Sabaot miał być stworzycielem ziemi i siedmiu niższych niebios. W ósmym niebie panuje Barbelo, ojciec wszech rzeczy i Chrystusa, który nie wziął ludzkiej natury z Marji, ale miał tylko ciało pozorne. Co się tyczy ciała ludzkiego, zaprzeczali zmartwychwstania; dusza zaś pokój swój znajdowała dopiero po rozłączeniu z ciałem i po przewędrowaniu wszystkich niebios, aż do nieba ósmego. Epifanjusz wiadomość tę o borborjanach miał z ich ksiąg i od kobiet egipskich, które go bardzo do swojej sekty zachęcały. Łaska Boża uchroniła go jednak od upadku. — W XVI w. nazywano borborjanami pewną partję mennonitów, a w XVII w. waterlandczyków w Hollandji.
