Encyklopedja Kościelna/Bucer Marcin
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom III) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bucer Marcin, ur. 1491 r. w Schlettstadt, w Alzacji, wstąpił do zakonu dominikanów w 1506 r. (przed dojściem więc do lat prawem kanoniczném przepisanych wykonał śluby zakonne, od których dla tego został uwolniony na rozkaz papiezki) i w Heidelbergu pracował nad filologją, filozofją i teologją. Głośny Franz von Sickingen zalecił Bucera elektorowi Palatynatu Fryderykowi, który go mianował swoim kaznodzieją nadwornym, poznawszy zapewne jego skłonność do głoszonych wówczas nowostek religijnych i przewidując, jak może być pożytecznym ten człowiek w przeprowadzeniu nieprzyjaznych względem Kościoła zamiarów. B. wkrótce wyraźnie przeszedł na stronę Lutra. Od 1523 większą część życia spędził w Strasburgu i działał tam na korzyść luteranizmu, jako kaznodzieja i nauczyciel gimnazjalny. W opinjach swoich religijnych Bucer trzymał to z Lutrem, to z Kalwinem, tak że w końcu obie strony miały go w podejrzeniu o herezję. Niektórzy usprawiedliwiają go tém, że mu szło głównie o zjednoczenie obu kierunków reformacji; Bucer wszakże był już z natury swej zmienny, powierzchowny, chytry i podstępny. Nie zrywając z Lutrem, w nauce o Eucharystji trzymał stronę Kalwina i Oekolampadjusza; 1526 r. przetłumaczył na język łaciński Lutra Postyllę i Bugenhagena (ob.) Wyjaśnienie psalmów, a jednocześnie ustępy, odnoszące się do Eucharystji, fałszował na korzyść nauki Zwingljusza, w obronie której publicznie występował na dyspucie w Bern 1528 r., co znowu nie przeszkadzało mu mienić się stronnikiem Lutra i przemawiać za jego nauką na sejmie w Augsburgu 1530 r. Pomimo to odmówił swego podpisu na augsburgskiém wyznaniu wiary i ułożył, w połączeniu ze strasburgskimi teologami, Confessionem tetrapoiitanam; później utrzymywał, że istnieje pozorna tylko różnica między zwingljanami i luteranami w nauce o Eucharystji; w 1533 głosił, że stanowczo trzymać się będzie Zwingla, a później, z 9 luterskimi kaznodziejami ze Szwabji, napisał tak nazwany wittenbergski układ z Lutrem (Concordia vitenbergensis), gdzie o Ciele i Krwi Chrystusa Pana w Sakramencie Najśw. mówi: vere et substantialiter adesse, z czego Luter był bardzo zadowolniony. Kiedy szwajcarscy teologowie gniewać się poczęli na Bucera, poczynił on znowu ustępstwa na ich korzyść, ku wielkiemu zgorszeniu Lutra; później znowu uczestniczył w obradach szmalkaldzkich 1537, a w 1541 r. w religijnej dyspucie. W 1541 r. usiłował on skłonić do reformacji miasto Bonn, lecz musiał je opuścić, nic nie zrobiwszy. Za pośrednictwem Kranmera otrzymał B. katedrę egzegezy St. Testamentu w Cambridge; um. 26 Lutego 1551 r. B. dwa razy się żenił: pierwsza jego żona, Elżbieta Pallas, zbiegła zakonnica, urodziła mu 13 dzieci; drugą była Wibrandis Rosenblatt, wdowa po Kapitonie, z którą miał troje dzieci. Bucer podpisał dyspensę na podwójne małżeństwo landgrafa heskiego Filipa z Małgorzatą von der Saal. Po łacinie pisał on lepiej niż po niemiecku, lecz sposób pisania miał rozwlekły i ciemny. Oprócz kilku mniejszych pisemek, Bucer pozostawił same tylko prawie egzegetyczne dzieła: Tłumaczenie i objaśnienie psalmów, 1529 r. pod przybranym nazwiskiem Aretinus Felinue; Wykład czterech Ewangelistów i Komentarze na niektóre Listy Apostol. Konrad Hubert miał zamiar wydrukować wszystkie jego dzieła w X tomach, z których jeden tylko wyszedł p. t.: Buceri Scripta anglicana fere omnia, Bazylea 1577 r. Jako pisarz Bucer był tak fałszywym jak i w życiu: jedne pisma fałszował, cudze przywłaszczał sobie, swoje znowu podszywał pod cudze imię, jak np. dzieła swoje o zasłudze dobrych uczynków, puścił w świat pod napisem: O miłosierdziu Boga, aby je udać za pracę Jana Fischera, bpa z Rochester. (Haas). J. N.
