Encyklopedja Kościelna/Cedr
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom III) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Cedr, hebr. erez (Linneusza pinus cedrus), drzewo z gatunku iglastych, podobnie jak sosna, jodła i t. p.; igły jego na półtora cala długie, sztywne i zimą zielone, wyrastają około 20 z jednej pochewki i najwięcej zbliżają cedr do modrzewia. Szyszki wyrastają ku górze, mają kształt owalny, długie na 5, szerokie na 4 cale, mocno do kory przytwierdzone. Kora wpada w kolor brunatny, połyskujący. Samo drzewo cedrowe ma słoje czerwonawe, bez sęków, jest nadzwyczaj trwałe, przyjemnego zapachu. Dla tych własności bardzo poszukiwane; a że przy tém nie było go wiele, ztąd domy cedrowe były rzeczą zbytkową. Dawid zbudował sobie pałac cedrowy (II Reg. 7, 2); prawdopodobnie jednak nie było to całe budowanie z cedru, tylko obicie, sufit i belki dachów, jak w pałacach salomonowych (III R. 6, 9. 10. 7, 2. Cant. 1, 16), gdzie też ozdobniejsze sale były z cedru (III R. 7, 7). Maszty niekiedy (Ezech. 27, 5) i bałwany (Isai. 44, 14. cf. Plinii Hist. XVI 76, 2) wyrabiano z tegoż drzewa. Asarhaddon (ob.) opowiada na pomnikach swoich, że w liczbie przedmiotów, w haraczu mu składanych, z Libanu otrzymywał drzewo cedrowe i cyprysowe; Asurbanipal (Sardanapal) zaś, że do budowy swego pałacu użył wielkich belek z cedru libańskiego (Schrader, Die Keilinschr. s. 87). Cedry w Palestynie rosły niegdyś obficie w górach Libanu (III R. 5, 6. II Par. 9, 27. Psal. 91, 13), dziś w nader małej liczbie tam jeszcze się znajdują w kilku miejscach. Najstarsze obliczają na tysiąc lat; mają one przeszło 36 stóp obwodu przy pniu. U proroków cedry są obrazem wielkości i majestatu (Eccli. 24, 17), lub wielkiej pychy (Psal. 36, 35); cedrami także nazywają np. książąt (Isai. 37, 24. 41, 19. 44, 14. Jerem. 22, 7), a upadek ich porównywają z upadkiem mocnego cedru (Psal. 28, 5. 36, 35). Cf. C. J. Trew Cedrorum. Libani historia earumque character botanicus, Norimber. 1757; tegoż, Apologia et mantissa observationum de cedro Libani, ib. 1767. X. W. K.
