Encyklopedja Kościelna/Circumcisi
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom III) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Circumcisi, inaczej nazywani pasagii, albo pasagini, sekta z XII wieku. Nąjwięcej stronników tej sekty, której wyznanie było chaotyczną mieszaniną chrześcjańskich i żydowskich pojęć, spotykamy w Lombardji. Trzymali się litery prawa mojżeszowego, a od obrzezania, któremu się poddawali, otrzymali nazwę circumcisi. Wierzyli w Trójcę Ś., lecz twierdzili, że Chrystus był tylko pierwszém stworzeniem Boga, przez którego dopiero świat został powołany do bytu. Ztąd wyprowadzano wniosek, że circumcisi byli zabytkiem arjanizmu; lecz zupełnie inny prawdopodobnie był ich początek. Żydzi, którzy po całej Europie się rozeszli, za pomocą pieniędzy, tu i owdzie zjednywali sobie prozelitów między chrześc. ludnością. W takiém też znaczeniu rozumieć należy skargę Łukasza, biskupa z Tuy (lib. III c. 3): audiunt saeculi principes et judices urbium doctrinam haeresium a Judaeis, quos familiares sibi annumerant et amicos. Według innych, circumcisi byli to żydzi, przechodzący na chrześc., lecz następnie powracający do judaizmu. Niejakiém stwierdzeniem ostatniego przypuszczenia jest bulla Mikołaja III z r. 1288: verum etiam quam plurimi christiani, veritatem catholicae fidei abnegantes se damnabiliter ad judaicum ritum transtulerunt. Inni w wyrazie pasagium upatrują wskazówkę ich początku. Pasagium oznacza wędrówkę i pasagini mogą być potomkami żydów, którzy w I wieku przeszli na chrześciaństwo, a później, za nastaniem częstszych stosunków między wschodem i Europą, przenieśli się do Lombardji. Bonacursus, De vita haereticorum w Spicileg. d’Achery Gerh. Bergamensis, Contra catharos et pasagios in Muratori Antiq. ital. med. aevi V p. 151). (Fritz). J. N.
