Encyklopedja Kościelna/Coelestini
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom III) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Coelestini, Celestyni. Założycielem tej kongregacji był Piotr de Murrone, który następnie przez pięć miesięcy zasiadał na Stolicy Apostolskiej (ob. Celestyn V). Ukończywszy nauki, udał się na pustynię i 3 lata spędził w surowej ascezie. Około świątobliwego młodzieńca gromadzić się poczęli ludzie pobożni i wkrótce liczne szałasy stanęły przy pustelni Piotra, który, ulegając prośbom towarzyszy, udał się do Rzymu dla przyjęcia kapłańskich święceń. Następnie znowu przeniósł się do Apulji i osiadł w grocie góry Murrone. Po upływie 5 lat pustkowie się zaludniło i Piotr skierował swe kroki ku górze Majella. Tu 1254 roku wybudował klasztor dla swoich towarzyszy. Urban IV zatwierdził nowe stowarzyszenie i nadał mu regułę św. Benedykta, a w 10 lat później, kiedy kongregacja liczyła już 16 klasztorów, Grzegorz X wyjął ją z pod juryzdykcji biskupów i uwolnił od dziesięcin. Piotr przewodniczył nowej instytucji przez lat 10 (do 1286), poczém, wyznaczywszy następcę, powrócił znowu na pustynię. Uchwałą jeneralnej kapituły zakonnej klasztor pod wezwaniem ś. Ducha na górze Murrone, pospolicie pod nazwą Sulmona znany, został uznany za najstarszy, a zakonnicy, nazywani pustelnikami ś. Damjana, czyli z góry Murrone, po wstąpieniu Piotra na tron papiezki, od przyjętego przezeń imienia, mianować się zaczęli celestynami. Nowy Papież popierał swoją fundację, nadał jej rozliczne przywileje i zatwierdził regułę, napisaną przez Onufrego, trzeciego opata jeneralnego. Corocznie miała się odbywać kapituła jeneralna, a co trzy lata obierano opata. Celestyn posłał także 50 zakonników na Monte-Cassino, aby stolicę benedyktyńskiej kongregacji skłonić do przyjęcia nowej reguły. Po jego śmierci (1296), kongregacja celestynów, popierana przez królów i książąt, szybko się rozszerzyła we Włoszech, Francji, Niemczech i Niderlandach. Papież Bonifacy VIII odwołał postanowienia poprzednika swego odnoszące się do zmian na Monte-Cassino, lecz powtórnie zatwierdził regułę celestynów, a Benedykt XI nadał im nowe przywileje. W Niemczech większa część klasztorów celestyńskich znajdowała się w tych krajach, gdzie później nauka Lutra główne siedlisko sobie obrała; ztąd pochodzi, że zaledwie szczątki kongregacji zdołały się tylko na południu utrzymać. Francuzkie klasztory zależały od własnego prowincjała, który posiadał prawa jenerała; mogły także zmiany w regule zaprowadzać. Takich zmian np. dokonano na prowincjonalnej kapitule 1617 r. Według Constitutiones pp. coelestinorum provinciae franco-gallicanae, co 3 lata odbywała się prowincjonalna kapituła w Paryżu, na którą zbierali się wszyscy przełożeni, celem obioru prowincjała. Pięciu obranych przez kapitułę definitorów wyznaczało przeorów dla wszystkich klasztorów. C. dwie godziny zaraz po północy modlili się w chórze, nie używali wcale mięsa, chyba chorzy, częste posty ściśle zachowywali, w adwent nie używali nabiału, a środy i piątki wielkiego postu pościli o chlebie i wodzie. Ubranie składało się z białego habitu, czarnego kaptura i takiegoż koloru szkaplerza. W chórze i po za klasztorem noszono nadto czarną pelerynę. Odzież włoskich celestynów mało co różniła się od francuzkich. Laicy nosili brunatny habit, a na szkaplerzu mieli krzyż, u stóp którego zwinięta litera S. Rewolucja skasowała klasztory celestynów we Francji; we Włoszech także zaledwie się kilka pozostało. Cf. Louis Beurier, Hist. des célestins de Paris; Fehr, Allg. Gesch. d. Mönchsorden I 221. Pewna część zakonu franciszkańskiego nosiła nazwę celestynów, o czém w art. Franciszkanie. (Fehr). J. N.
