Encyklopedja Kościelna/Emmeram św.
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Emmeram (Emmerammus, Haimeram, Heimeran, Hemmeram), św. (22 Wrz.), żył w pierwszej połowie w. VII; ur. się, według Aribona (ob.) jego bjografa, w Poitiers (Pictavium), w Akwitanji; nowsi historycy bawarscy niesłusznie za miejsce urodzenia wskazują Pettau (Petavio) W Styrji. Aribo pisze, że E. dla swej pobożności i nauki wybrany został na biskupa w Poitiers. Lecz bollandyści (Comment, praev. ad vitam S. Emmer. § 2. n. 26—41 w Acta SS. Septemb. VI 474) i Herman Schöliner w swojej rozprawie o ojczyźnie, biskupstwie i męczeństwie tego świętego (ob. Westenrieder, Beitrüge t. II), dowodzą że E’a nie ma w dawnym spisie biskupów piktawskich, że biskup Didon zasiadał na tej stolicy od r. 628—650 i dłużej, przeto E., którego śmierć wypada r. 652, nie mógł być w tym samym czasie tam że biskupem. Autor artykułu ap. Westenrieder (op. c. t. III) przypuszcza, że prawdopodobnie E. był biskupem w Pettau, w Styrji. Winter zaś (Vorarbeiten zur Beleuchtung der bayer. u. österr. Kirchengesch., München, 1810 t. II p. III sect. II) a w nowszych czasach Rettberg (Deutschlands Kirchengesch. I p. 304 ) twierdzą, że E. nie był wcale biskupem. Że E. był rzeczywiście biskupem, nie ulega wątpliwości, albowiem nietylko Aribo biskupem go tytułuje, ale nazwanym jest pontifex w najdawniejszych aktach donacyjnych (Ried. Cod. dipl. t. I p. 8). Arnold de Vohburg (De miraculis s. E. ob. niżej) nadaje mu także tytuł biskupa i męczennika, z czém zgadzają się ciągłe podanie kościoła ratysbońskiego i wszyscy starożytni historycy bawarscy. To tylko nie wiadomo, gdzie E. był biskupem, zanim do Ratysbony przybył. Prawdopodobnie nie był biskupem ani w Poitiers, ani w Pettau (w Styrji), lecz zapewne był chorepiskopem bez stałej rezydencji, lub też biskupem koadjutorem w Poitiers. E. z Galji udał się do Pannonji, opowiadać Ewangelję Awarom; lecz napotkawszy tam przeszkody, przybył r. 649 do Bawarji, za panowania Teodo’na I, i trzy lata opowiadał tam słowo Boże, przebiegając wsie i miasta, a przeczuwając bliski koniec życia, przedsięwziął pielgrzymkę do Rzymu. W tém Uta, córka Teodo’na, i uwodziciel jej Sigibald przybywają do E’a, wyznają swój błąd i błagają o radę, w jaki sposób mogliby ujść przed gniewem Teodora. Jaką radę dał im E. nie wiadomo, ale to pewna, że mówił z niemi tak, jak mówić powinien biskup i święty. Za zupełną też bajkę uważać należy, co, za podaniem ludowém idąc, napisał Aribo, że dla zachowania Uty od śmierci, radził jej E., aby jego, w miejsce Sigibalda za wspólnika grzechu ojcu wskazała. Uta, składając przed ojcem winę na biskupa, uczyniła to na usilne nalegania Sigibalda, który wiedział, że E. jest w dalekiej podróży. Uta została przez ojca wydziedziczoną i do Włoch wygnaną, gdzie później umarła; brat zaś jej Lambert, chcąc pomścić hańbę swej rodziny, udał się w pogoń za biskupem, napadł na niego pod Helfendorfem, niedaleko Monachium, zbił go okrutnie i wpółmartwego porzucił na drodze. Zabrany przez służbę, która obronić go nie była w stanie, i wieziony do Aschhaim, umarł na wozie. Z wielką uroczystością i przy niezmiernym napływie ludu pochowano świętego biskupa w tém miejscu. A gdy się w krótce dowiedziano, że Sigibald uwiódł Utę, książę, dostojnicy państwa i duchowieństwo uroczyście sprowadzili zwłoki E’a do Ratysbony i złożyli je w kościele św. Jerzego. E. jest patronem miasta Regensburga i djecezji. Na obrazach przedstawiany jest w biskupiem ubraniu; attrybutem jego jest drabina (ponieważ przy biciu położony był na drabinę) i dzida. Najdawniejszém źródłem do żywotu św. E’a jest Vita S. E. auctore Aribone eppo Frising., pisana ok. r. 780 (ap. Canisium, Lect. ant. t. II; ap. Surium, Vit. ss. 22 Sept.; lepiej ap. Bolland l. sup. cit.). Biografja ta zdała się niedokładną Arnoldowi z Vohburga, żyjącemu w klasztorze św. Emmerama (ob. nast. a.); chciał ją poprawić i wygładzić język, lecz zakonnicy go z tym projektem wypędzili. Arnold udał się do Magdeburga, tam zaprzyjaźnił się z Meginfredem, przełożonym szkoły katedralnej. Meginfred odświeżył bjografję Aribona, na prośbę Arnolda (Vita S. E. autore Meginfredo, ap. Canis. l. c.; ap. Bolland. Septemb. VI 486). Arnold potem wróciwszy do klasztoru, napisał ok. r. 1036 o życiu i cudach św. E’a (De miraculis S. E’i) długi djalog, przeplatany mnóstwem uwag moralnych (cały ap. Canisium l. c.; fragmenty ap. Mabillon, Acta ss. ord. s. Ben. VI 1; ap. Bolland. l. c.; Pertz, w Monum. Germ. IV 543, wydał także ten djalog, opuściwszy nauki moralne). Cf. Fr. Jos. Strauss, Leben u. Leiden des heil. E., Regensb. 1830. (Schrödl).
