Encyklopedja Kościelna/Enkolpion
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Enkolpion (Encolpium), od ἐν (in) i κόλπος (sinus, gremium), to co się nosi na piersiach. Był to relikwjarzyk, służący do przechowywania śś. relikwji, lub ewangelji, noszonych na piersiach. Miewał formę maleńkiej skrzyneczki kwadratowej, jak np. e. znalezione r. 1571 na cmentarzu watykańskim (ap. Bosio, Roma sotter. s. 105; Bottari, Sculture I 155), a pochodzące z IV w. Inne e., które opisuje De Rossi (w Bulletino di archeol. christ., Rom. 1863 April.), ma formę krzyża, z napisami na krzyż: z jednej strony: Εμμανουηλ | Nobiscum Deus, — z drugiej: Crux est vita mihi | mors inimice tibi. Od czasu znalezienia Krzyża św. przez ś. Helenę, w enk. noszono odrobiny tej ś. relikwji. Św. Paulin z Noli (epist. 37) miał e. w formie złotej rurki. Św. Grzegorz W. kilka enk. rozesłał, jak o tém wspomina w swoich listach. Theodelinda, królowa longobardzka, otrzymała od niego trzy złote enk.: jedno dla siebie, w formie krzyża, z partykułą Krzyża ś. (jest dotąd w Monza; ob. Frisi, Memorie della chiesa Monzese, s. 52), a dwa inne dla swych dzieci. W jedném z tych ostatnich była także partykuła Krzyża ś., w drugiém urywek Ewangelji (obadwa ap. Mozzoni, Tavole chronol. della stor. eccl. VII 79. Cf. S. Gregor. M. Epist. XIV 12). Childebert, król Franków, otrzymał od tegoż Papieża e. w formie złotego klucza, wewnątrz napełnionego opiłkami z oków św. Piotra, aby je nosił na szyi, przy czém Papież pisze: Claves S. Petri, in quibus de vinculis catenarum ejus inclusum est, excellentiae vestrae direximus, quae collo vestro suspensae a malis omnibus vos tueantur (epist. VI 6). E. nazywano także krzyż, jaki biskupi noszą na piersi. Cf. Martigny, Diction. d. antiq. chrét. s. 233.
