Encyklopedja Kościelna/Erlau
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Erlau, jedna z 3 prowincji kościelnych węgierskich (ob. Grau i Kolocza), obejmuje północno-wschodnią część Węgier i składa się z arcybiskupstwa Erlau (Agriensis) i 4 biskupstw: spiskiego, Rosenau, Kaschau i Szatham ar. A. Arcybiskupstwo nazwę swoją ma od miasta Erlau (Agria, po węg. Eger), leżącego w kraju niegdyś Jazygów, pomiędzy Dunajem a Cisą (Theiss), nad rzeczką tegoż nazwiska. Stolicę biskupią założył tu król węgierski Stefan. Bela IV (1235—1270) dał biskupowi tutejszemu przywilej wychowywania zawsze czwartego syna królewskiego. R. 1804 E. podniesione do godności stolicy arcybiskupiej i metropolitalnej, liczy obecnie w 4 archidjakonatach 187 probostw, 398 kapłanów, 387,055 katolików; kapituła ma 14 kanoników aktualnych, 8 honorowych; nadto w djecezji są 3 opactwa i 10 opactw tytułowych. W granicach djecezji znajduje się 51,500 unitów, 978 dyzunitów, 350,900 kalwinów, 18,000 luteranów i 29,000 żydów. B. Biskupstwa sufraganalne: a) Spiskie (Scepusiensis) przed r. 1776 stanowiło część arcybiskupstwa Granu i zostawało pod zarządem proboszcza spiskiego, jako oficjała arcybiskupiego. R. 1776 oficjalat ten zamieniony na biskupstwo należące do metropolji Granu; r. 1804 poddane metropolji Erlau. Djecezja ta w 3 archidjakonatach liczy 162 probostw i ok. 222,000 katolików, 1,600 unitów, 77,000 luteranów, nieco kalwinów i 6,100 żydów. Kapituła ma 10 kan. aktualnych i 6 honorowych, b) Rosenau (Rosnaviensis) przed 1776 stawiło również część arcyb. Granu; 1776 podniesione do biskupstwa, należało do metropolji Granu, a od 1804 należy do metrop. Erlau; w 3 archidjakonatach liczy 98 probostw. 160 księży, 155,000 kat., 10,490 unit., 26 dyzunitów, 109,012 lut., 45,238 kalw., 2,000 żydów. Kapituła ma 6 aktualnych i 6 honor, kanoników, c) Kaschau (Cassoviensis) r. 1804 utworzone z części djecezji Erlau, liczy w 3 archidjakonatach 191 probostw, 260 księży, 294,000 kat., 177,000 unitów, 139 dyzunitów, 29,000 lut., 87,000 kalw., 41,126 żydów. Kapituła ma 6 aktual. i 6 honor, kanoników, d) Szatmarska djecezja (Szathmariensis) również z części djecezji Erlau r. 1804 utworzona, ma 6 rzeczywistych i 6 honor, kanoników; w 5 archidjakonatach liczy 79 probostw, ok. 150 księży, 84,000 kat., 368,000 unitów, 70 dyzunitów, 1,800 luter., 151,000 kalw. i 28,000 żydów. Cf. Nicol. Schmitth, Episcopi Agrienses. N.
