Encyklopedja Kościelna/Exorcysta
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Exorcysta nazywa się kleryk, odmawiający exorcyzmy (ob.) nad energumenami (ob.). W trzech pierwszych wiekach Kościoła nie było oddzielnego urzędu exorcysty, ponieważ wiara i miłość, ożywiająca wszystkich chrześcjan, wystarczała na zaklęcie złych duchów (Origen., Contra Cels. lib. VII; Terluljan, Apol. XXIII). Zdaje się także, że wierni używali tej władzy na rzecz nawet pogan. Przywodzimy ciekawe w tym względzie miejsce z Tertuljana (l. c.): „Bez chrześcjan, mówi on, któżby dusze i ciała wasze wyzwalał od tych wrogów ukrytych, którzy pustoszą wszystko? Mówię o szatanach, którzy was opętywają i których my z was wypędzamy bez zapłaty, bez nagrody żadnej. Jeżelibyśmy chcieli pomsty nad wami, dosyćby było zostawić swobodne panowanie nad wami duchów nieczystych; tymczasem wy, zapominając o dobrodziejstwie takiej protekcji, traktujecie jako nieprzyjaciół ludzi, którzy nietylko nie czynią wam nic złego, ale którzy są wam nieodzowni i którzy nie waszymi są nieprzyjaciółmi, ale błędu?“ Że pobożni wierni exorcyzmowali, widzimy jeszcze i z żywota św. Eufrazji (Vit. PP. c. 29 p. 359 ap. Rosweid.), gdzie czytamy, że ta święta exorcyzmując pewnego energumena, zagroziła szatanowi słowami: Nam si sumo baculum abbatissae, flagellabo te. Caeterum resistento daemone et exire nolente, sumens Euphraxia abbatissae baculum, dixit ci: Exi.“ Pastorał ksieni był znakiem powagi i w tem znaczeniu użyty tu był na wypędzenie szatana. Święta ta żyła w Tebajdzie za czasów Teodoryka; nie była ksienią, lecz w ręku jej pastorał ksieni miał znaczenie władzy. Gdy pierwotna żarliwość wiary ostygła zwolna, powstał w Kościele oddzielny urząd exorcysty. Ś. Piotr, towarzysz męczeństwa św. Marcellina, kapłana, za prześladowania Djoklecjana 302 r., jest może najstarszym exorcystą, o jakim historja wzmiankuje (Laderchi, Basilic, ss. Marceli, et Petr. p. 5). Św. Feliks z Noli, spełniający czas jakiś lektorat, posunięty był następnie na exorcystę (Paulin., Natal. IV 3. Fel.). Św. Marcin wyświęcony był na exorcystę przez św. Hilarego. Exorcyzat jest trzeciem w rzędzie czterech mniejszych święceń (ob.). W święceniu tem biskup podaje poświęcanemu księgę, w której zawierają się exorcyzmy. Poświęcany otrzymuje przez to, podług słów Pontyfikatu, władzę wkładania rąk na energumenów, tak chrzczonych jak i katechumenów. Prócz tego exorcysty obowiązkiem jest, przy rozdawaniu Kommunji, robić miejsce przystępującym do Kommunji i wodę przy Mszy świętej podawać.
