Encyklopedja Kościelna/Fontenelle
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Fontenelle (czyt. Fontenel) Fontanella, opactwo benedyktyńskie w archidjecezji Rouen, o 6 mil od tego miasta odległe, nad Sekwaną. Założył je za Klodoweusza II św. Wandregisilus (ztąd opactwo to nazywało się także St. Vandrille, S. Vandregisilus), inaczej Wando nazywany. Święty ten, z wysokiego rodu pochodzący, długo przebywał na dworze królów frankońskich, a nareszcie, zamiłowawszy żywot ascetyczny, zwiedził wiele klasztorów Italji, Burgundji i Gallji i, z synowcem swoim Godo, pod F. osiadł. Zbiegało się tu wielu do niego pobożnych i 667 r. opactwo już było w stanie pomyślnym. Od początku zaraz była tu szkoła bardzo liczna: liczba uczniów jeszcze za życia założyciela wynosiła około 300 (cf. Gallia Christiana, XI 164). Ś. Wulfram, apostoł Fryzów, który, zrezygnowawszy biskupstwo Sens, został zakonnikiem w F. i ztamtąd poszedł apostołować Fryzom, wielu nowonawróconych młodzieńców posłał do szkoły swego opactwa, takimi pomiędzy innym i byli: Odo, Evrinus, Ingomarus. Gdy za Karola Martela osłabło zamiłowanie nauk, opat Gerwold, z kolei piętnasty, który z biskupiej stolicy Evreux (Ebroicum) poszedł do klasztoru, wznowił szkołę klasztorną i zebrał z różnych okolic znaczną liczbę uczących się, jak kronikarz mówi: plurimum Christi gregem. W tym także czasie asceta Harduin osiadł w pustelni w pobliżu klasztoru, oddając przytém usługi swoje klasztorowi: uczył bowiem arytmetyki i sztuki pisania: aritmeticae artis disciplina et arte scriptoria. Erat enim in hac arte non m ediocriter doctus (op. c.). Zostawił on temu klasztorowi wiele swoich rękopismów; um. 811 r. Gerwold um. już 806 r. Jednym z jego następców był Eginhard (ob.), jako opat koroendataryjny (817—823). Benedykt z Aniany, wezwany przez niego, zreformował klasztor. {{Roz*|Św. Ansegisus|| († 833) jako opat żywił w klasztorze zarówno ducha pobożności, jak i nauki (ob. Kapitularze). Przywołał on zakonników z Lurevil, którzy zakonników miejscowych, żyjących więcej podług reguły kanoników regularnych, przywiedli do surowszej karności. Opat Wando II objąwszy rządy 842 r., pozyskał dla klasztoru wiele rękopismów: quod dinum erare oneri esse Videtur, mówi kronikarz. Ok. r. 858 Normandowie złupili klasztor, a zakonnicy z relikwjami św. Wandregisila i Ansegisa schronili się do innych klasztorów, relikwje tych świętych dostały się nareszcie do klasztoru gandawskiego (ś. Bavo’na w Gent). Ztamtąd wyszedł Mainard, wznowiciel Fontanelli. Za pozwoleniem Ryszarda, księcia normandzkiego, odbudował on ok. 950 klasztor na dawnem miejscu, zarosłém już dzikim lasem. R. 1566 ucierpiało znów opactwo od hugonotów, którzy, pod wodzą Gabrjela de Montgommery, straszliwie je spustoszyli. R. 1636 F. oddaną została kongregacji maurynów. Cf. Chronicon anonymi u d’Achery, Spicilegium, t. III; Gallia Christiana XI 155; Gesta abbatum Fontanellensium (pisane ok. r. 833 i kontynuow. do r. 850) ap. Pertz, Mon. Germ. Ser. II 270 do 301); Fragment, chronici Fontanell. (ib. s. 841—859, 301—304); Miracula S. Vandregisili i Vita ejusd., pisane przez różnych autorów do r. 895, ap. Mabillon, Acta ss. ord. s. Ben. II 547; ap. Bolland. Acta es. Jul. V 281. Cf. Roth’a rozprawa w Historisch. Jahrbücher, München 1865. (Kerker). N.
