Encyklopedyja powszechna (1859)/Abbas I
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Abbas I |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
Abbas I, nazwany Wielkim, siódmy szach Perski z dynastyi Sofi’ch, nastąpiwszy r. 1585 po ojcu swoim, Mohamed Kodabende, odzyskał niektóre części Korasanu na Tatarach Uzbekach, poczém stolicę państwa z miasta Kaswinu przeniósł do Ispahanu. W wojnie z sułtanem Achmetem, Abbas zagarnął cały kraj między rzekami Kur (starożytny Cyrus) i Araxes, oraz prowincyję Kilan (1597). Podbił także Kurdystan i Georgiję, zdobył Bagdad i poraził trzykrotnie armije wyprawione przez Amurata IV dla odzyskania tej stolicy. Przy pomocy Anglików zabrał Portugalii Bender-Abassi i wyspę Ormus w zatoce Perskiej. Um. w Kaswinie roku 1628 po 43 latach panowania. W ciągu swych rządów pozakładał wiele miast; wybudował wspaniały pałac w Ispahanie, karawan-seraje i meczety; ale splamił się także niejednym czynem okrucieństwa, a szczególniej morderstwem najstarszego syna swego, Sefi-Mirzy, pod zmyślonym pozorem, że przeciw niemu spiskuje. — Abbas II, prawnuk poprzedniego, dziewiąty z dynastyi Sofi’ch, wstąpiwszy na tron r. 1642, odzyskał Kandahar na wojskach wielkiego Mogoła i walczył niezawsze pomyślnie, z góralami Kermanu. Nazywano go sprawiedliwym i szlachetnym; trudno jednak zgodzić się na to, w obec licznych okrucieństw jakich dopuścił się na własnej rodzinie i poddanych. Um. roku 1660. — Abbas III, godzien wspomnienia jako ostatni z dynastyi Sofi’ch, w ósmym miesiącu życia (1731), pod opieką Kuli-Hana, tron odziedziczył. Regent, dwukrotnie porażony przez Turków pod Bagdadem, pomścił się klęsk tych w walnej bitwie przeciw Osmanowi-Paszy, w której Turcy stracili 40,000 ludzi i samego dowódcę. — Inny seraskier sułtański, Kiuprili, daremnie bronił Georgii i Armenii, i zginął w bitwie niedaleko Erywanu. Zwycięzki Kuli-Han, sprzykrzywszy sobie panowanie w cudzém imieniu, otruł pięcioletniego Abbasa i tron po nim zajął r. 1736.
