Encyklopedyja powszechna (1859)/Alexy Michajłowicz
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alexy Michajłowicz |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alexy Michajłowicz, drugi car rossyjski z domu Romanowych, syn cara Michała Teodorowicza i Eudoxyi Strieszniowej; ur. 10 Marca 1629; wstąpił na tron 13 Lipca 1645; um. 29 Stycznia 1676 r. Objąwszy, po śmierci ojca, państwo nieurządzone wewnątrz, niezabezpieczone na zewnątrz; zostawił następcom swoim Rossyję w dobrym bycie, silną na północy, groźną od wschodu i południa. W początkach panowania Alexego wybuchły bunty w Moskwie, Nowogrodzie i Pskowie; samozwaniec Ankudinow, udawał się za syna cara Wasila Szujskiego; ale środki energiczne przez rząd przedsięwzięte, położyły koniec rozruchom. Alexy Michajłowicz zwrócił całą swą baczność na prawodawstwo rossyjskie, pojął jego niedostateczność i wydał nową księgę praw, pod tytutułem: Ułożenije (1649 r.), następnie, rozporządzenie o zarządzie miejskim, ustawę wojenną, prawa dla sądów duchownych, pod tytułem: Kormczaja kniga, nakoniec ustawy: handlową (1667), celną, o opłatach na drogach i przewozach i inne. Przyłączenie Mało-rossyi do państwa moskiewskiego wprowadziło cara Alexieja w wojnę z Polską. Dla utrzymania tych posiadłości, poruszył on wszystkie siły swoje przeciw królowi Janowi Kazimierzowi, opanował Smoleńsk (20 Września 1654 r.), Witebsk, Mohilew, i Połock, a następnego roku zajął Wilno i Grodno. W tymże czasie wojska rossyjskie działały przeciw Szwecyi, w Inflantach i Karelii; wojna ta trwała pięć lat i zakończyła się traktatem zawartym w Kardys 21 Czerwca 1661 roku; ale wkrótce potem wznowiła się wojna z Polska. Bunt w Moskwie, wmieszanie się Sułtana Mahometa IV w sprawy Małorossyi i rozboje, w wielkich rozmiarach, Stienki Razina w południowych prowincyjach Rossyi, skłoniły Alexego Michajłowicza do zawarcia pokoju z Polską, we wsi Andruszowie 30 Stycznia 1667 r. Rossyja otrzymała Smoleńsk, Nowogród Siewierski, Czernihów, Kijów i całą Małorossyję na prawym brzegu Dniepru. Po ukończeniu wojny z Polską, Alexy Michajłowicz działał z wielkiem powodzeniem na Wschodzie. Kałmycy, koczujący w stepach, oraz władzcy Imerecyi i Mingrelii uznali nad sobą jego panowanie. Do czynności dyplomatycznych Alexego, zaliczyć także należy traktaty zawarte z Hollandyją, Angliją, Szwecyja i Lubeką, przez które zabezpieczył przemysł wewnętrzny od szkodliwego wpływu handlu zagranicznego, i nadał mu rozwój wewnątrz kraju. Złożenie z urzędu Patryjarchy Nikona (1666 r.), pamiętnem jest z tego względu, że wówczas stłumionem zostało w pierwszym zarodzie objawiające się rozdwojenie władzy panującej. Car Alexy Michajłowicz dwa razy wstępował w związki małżeńskie: pierwszy raz, 1647 r. z córką stolnika Elijasza Miłosławskiego, Maryją, zmarłą w r. 1669; drugi raz, 22 Stycznia 1671 r. z córką dworzanina Cyryllego Naryszkina, Nataliją, zmarłą 25 Stycznia 1694 r. Z pierwszego małżeństwa miał dzieci dwanaścioro, w tej liczbie: Eudoxyją, (ur. 1650 r. zmarłą 1712 r.); Martę, (po przyjęciu ślubów zakonnych nazwaną Małgorzatą, urodzoną 1654 r., zmarłą 1707 r.); Zofiję, (ob.); Katarzynę, (ur. 1658 r., zmarłą 1718 r.); Maryję, (ur. 1660 r., zmarłą 1723 r.); Teodora cara, (ob.); Teodozyję, (ur. 1662 zm. 1713 r.); Jana, (ob. Jan Alexiejewicz car). Inne poumierały w młodym wieku. Z drugiego małżeństwa: Piotra, (ob. Piotr I, cesarz), Nataliję, (urodzoną 1673 r., zmarłą 1716 roku).
