Encyklopedyja powszechna (1859)/Amburgh
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Amburgh |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Amburgh (Izaak van), pogromca zwierząt, urodzony 1811 r. w Duchess, w stanie Kentucky, w Stanach Zjednoczonych, od młodości z szczególném zamiłowaniem zajmował się ułaskawianiem koni, niedźwiedzi, wilków, nawet potworów morskich, później lwów i tygrysów, i sztukę tę, jako człowiek myślący, podniósł do wysokości nauki, której zasadą jest pewnik biblijny i logiczny, że człowiekowi nadaną jest władza nad wszystkiemi żyjącemi na kuli ziemskiej istotami. W roku 1838 van Amburgh przybył do Europy i w stolicy Anglii wystąpieniami swemi powszechny wzbudził zapał. Mówią, że nawet królowa Wiktoryja z zajęciem uczestniczyła w słuchaniu wykładu jego teoryi i ciekawego opowiadania długoletnich doświadczeń; cała arystokracyja cisnęła się do niego i składała mu hołdy uwielbienia. Van Amburgh utrzymuje, że towarzystwo dzikich zwierząt bywało dlań zawsze źródłem najwyższej rozkoszy, i że chwile z niemi spędzane należą do najpiękniejszych jego życia. Podług niego ułaskawić można najdrapieżniejsze nawet zwierzęta i obrócić je na ludzki pożytek; o wilku zaś zapewnia, że jest ze wszystkich najrozumniejszém i najłagodniejszém, byleby należycie umieć się z nim obchodzić, — a strasznym jest jedynie wtenczas, kiedy zgłodniały, bo już wówczas nie jest w stanie normalnym, ale raczej w pewném przejściu do obłąkania. Przyszłość okaże, czyli nauka, której van Amburgh pierwsze ułożył podstawy, przetrwa swojego wynalazcę i czyli należeć się jemu będzie zaszczytne miejsce obok Bakewell’a (ob.), twórcy systematycznego wychowania zwierząt domowych. F. H. L.
