Encyklopedyja powszechna (1859)/Amt
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Amt |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Amt. Wyraz ten u Niemców oznaczał pierwiastkowe wszelki urząd (munus publicum officium), jak w wyższych tak w niższych władzach rządowych; lecz z czasem otrzymał szczególne znaczenia, a mianowicie: 1) Anit, zowie się każda władza rządowa, zawiadująca pewnym wydziałem sądowym, osobliwie jeżeli ta władza zostaje przy jednej osobie, jak np. Urząd sądowniczy cywilny lub wojskowy, skarbowy, celny, pocztowy. Jest to, co się u Francuzów nazywa office, albo bureau. 2) Nazywają w Niemczech także Amtem samą budowlę, gdzie władza rządowa sie mieści. 3) W niektórych państwach tem nazwiskiem w szczególności oznaczone są, wydziały albo okręgi sądownicze, na które państwo sie dzieli dla dogodniejszego wymiaru sprawiedliwości jak np. w Saxonii. Zarządzający takim wydziałem, nosi tytuł Amtmana. 4) Ponieważ ustanowienie władz sądowniczych zależy od podziału geogralicznego i administracyjnego okręgów, przeto i okręgi te nazywają się niekiedy Amtami. 5) W niektórych krajach jak np. w Prussach, noszą imię Amtów, w ogólności wszelkie dobra ziemskie, posiadające władzę sądowniczą, Od wyrazu Amt, pochodzą nazwiska różnych urzędów jak np. Pocztamt. Kiedy część Polski po podziale kraju wraz z Warszawą, przeszła pod panowanie pruskie, wszystkie dobra narodowe, podzielone zostały na Anity: nad każdym przełożony był Amtman. Wyraz ten wówczas, i później nawet tak za czasów księstwa Warszawskiego, jak i w początkach królestwa był powszechnym na oznaczenie dóbr ekonomii oddzielnej dóbr narodowych, czyli rządowych, według dzisiejszej terminologii urzędowéj.
