Encyklopedyja powszechna (1859)/Andaluzyt

<<< Dane tekstu >>>
Autor Karol Jurkiewicz
Tytuł Encyklopedyja powszechna
Tom Tom I
Rozdział Andaluzyt
Wydawca S. Orgelbrand
Data wyd. 1859
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Andaluzyt, minerał ten biorący swą nazwę od Andaluzyi, gdzie go po raz pierwszy odkryć miano, znaleziony był następnie przez hrabiego Bournon w górach Forezu, a później w bardzo wielu innych miejscowościach. Kryształy jego rozsiane są w skałach granitowych, i tak przylegają do łoża, że powierzchnia ich zawsze prawie pokryta jest powłoką z miki, kryjącą całkowicie właściwą mu barwę. Najpiękniejsze kryształy pochodzą z doliny Lisens, blisko Inspruku w Tyrolu. Postać pierwotna andaluzytu jest słup rombowy prosty, rzadko trafia się w kombinacyjach i to bardzo prostych. Barwa tego minerału zwykle jest czerwono-mięsna, czasami wszelako bywa szara a nawet czarna. Zmiana tej barwy prawdopodobnie od zmian pewnych zależy i Dufrenoy przekonał się, że andaluzyt czerwony twardszy jest od szarego. Niektóre kryształy andaluzytu znachodzą się przezroczyste, zwykle są tylko przeświecające na brzegach, z połyskiem szklistym. Odłam poprzeczny nierówny, podłużny muszlowy i niewyraźnie blaszkowy. Twardość 7, 5, rysuje więc kwarc, c. g. 3, 1 — 3, 2. Pod dmuchawką nie topi się wcale, a z fosforanami i boranem bardzo trudno; kwasy nań nie działają. Jest to krzemian glinki, wzoru 3SiO3, 4Al2O3. W Bretanii i Saksonii znajduje się andaluzyt prętowy, którego pręciki często promienisto ułożone, różowe, są tylko słupami niewykończonemu Jako odmianę andaluzytu uważają Chiastolit (Macie, Krucyt) nazwany ztąd, że kryształy w przecięciu poprzecznym mają na sobie rysunek podobny do greckiej litery x. Odmiana ta znajduje się w bardzo wielu miejscowościach. K. J.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Karol Jurkiewicz.