Encyklopedyja powszechna (1859)/Angoulême (Ludwik)
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Angoulême (Ludwik) |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Angoulême (Ludwik Antoni de Bourbon, książe d’), starszy syn Karola X, króla francuzkiego i Maryi Teressy Sabaudzkiej, następca tronu, urodził się w Wersalu 6 Sierpnia 1775 r. Młody książe pod wpływem wypadków z 1789 r. udał się wraz z ojcem swym do Turynu, kształcił się w tamecznej szkole artylleryi i w 1792 r., stanął na czele pułku wychodźców francuzkich, formującego się w Niemczech. Niepomyślny los wyprawy zmusił go do wydalenia się z ojcem do Szkocyi, następnie do Blankenburga w Brunświckiém, a ztąd do Mitawy W Kurlandyi, gdzie w 1799 r. dnia 10 Czerwca wstąpił w związki małżeńskie z córką Ludwika XVI, Maryją Teressą Karoliną. Z Mitawy Angoulême udał się do Warszawy, należącej wówczas do Prussaków, lecz na żądanie władzy opuścił tę część Polski i wyjechał w 1805 r. do Rossyi, ostatecznie zaś osiedlił się w Anglii. W r. 1814, w chwili kiedy wojska sprzymierzone wkraczały do Francyi, Angouleme nkazał się w obozie hiszpańskim pod Saint-Jean-de-Luz, wydał proklamacyję do armii francuzkiej, i w dniu 12 Marca, pod zasłoną wojsk angielskich wszedł tryumfalnie do Bordeaux, zapewniając mieszkańców, że Bourboni uwolnią naród od uciążliwych podatków i rekrutowania. Po wstąpieniu na tron francuzki Ludwika XVIII, mianowany został generałem: kirassyjerów, dragonów i admirałem Francyi; odbywał w tym charakterze właśnie podróż po południowej Francyi, kiedy nagle, w dniu 9 Marca 1815 r. otrzymał wiadomość że cesarz Napoleon powrócił z Elby, że Ludwik XVIII opuścił Paryż i pozostawia mu namiestnikostwo królestwa. Angoulême udał się natychmiast do Tulonu, Zawiązał tam rząd tymczasowy i wyruszył na czele nielicznego wojska linijowego i gwardyi narodowej przeciwko Napoleonowi. Jakkolwiek szczęśliwym był w dwóch potyczkach pod Montelimart i Loriol, lecz wkrótce potem niekorzystne dla niego zajście pod Saint-Jacques i zdrada własnego wojska, wydały go w ręce Bonapartego. Po sześciodniowém uwiezieniu go, wyprawionym został na okręcie szwedzkim „Scandinavia“ z Cette do Barcelony, gdzie połączył się z kilkoma wychodźcami i zamierzał już przekroczyć granicę hiszpańską, lecz wieść o porażce Napoleona pod Waterloo wstrzymała go i dozwoliła mu wrócić do Paryża. Później odznaczył się w wojnie hiszpańskiej 1823 r., w której dowodził armiją francuzką i pozyskał tytuł księcia „de Trocadero.“ Po śmierci zaś Ludwika XVIII i wstąpieniu na tron Karola X, ogłoszony był następcą tronu francuzkiego. Niedługo cieszył się Angoulême tém powodzeniem, albowiem w 1830 r. wybuchła rewolucyja Lipcowa, która go pozbawiła dostąpionych zaszczytów. Zrzekłszy się tronu wraz z ojcem na korzyść siostrzeńca swego, księcia de Bordeaux, udał się najprzód do Holyrood, potém do Pragi w 1832 roku, ostatecznie zaś do zamku Illyryjskiego Gorica i tu zakończył swe życie tułacze w dniu 3 Czerwca 1844 roku. Małżonka jego Maryja Teressa pozostała w Goricy i zgasła dnia 19 Października 1851 roku na rękach hrabiostwa Chambord (księstwa de Bordeaux).
