Encyklopedyja powszechna (1859)/Animusz

	<<< Dane tekstu >>>
Autor	anonimowy
Tytuł	Encyklopedyja powszechna
Tom	Tom I
Rozdział	Animusz
Wydawca	S. Orgelbrand
Data wyd.	1859
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
	Indeks stron

›››

[898] Animusz, wyraz w dawnej polszczyznie powszechnie używany, miał wielorakie znaczenie. 1) Umysł, sposób myślenia np.: Był to pan serca wielkiego i animuszu wspaniałego. 2) Szlachetność, wspaniałość duszy: tak A. M. Fredro, tłumaczy w przysłowiach ten wyraz gdy pisze: „Wspaniałość albo animusz przystojny.“ 3) Odwagę, męztwo, energiję np.: „Córka Katonowa nie była animuszu niewieściego“ (Wargocki). „Mały wzrostem animuszu nadstawia.“ (W. Potocki. Jovialitates). „Bolesław od wysokiego animuszu Śmiałym nazwany.“

„Bodaj to panegiryk nadęty w arkuszach,
Co o wieczno pamiętnych pisze animuszach.“ Krasicki (Listy).

4) Gniew, zawziętość chrap na kogo: np. „Mieć animusz na kogo.“ Ztąd wyraz animuszny, śmiały, wyniosły np. „Despota swe posłuszne a ubogie poddane, niźli animuszne widzieć wołał.“ Twardowski (Wojna domowa) „Złożyli z serca dumy animuszne.“ Ztąd wyraz animuszowaty, nadęty, dumny np.: „Animuszowata starożytności, szczyć sie ty starożytną, przodków twych przysługa. W. Kochowski (Fraszki).

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: anonimowy.