Encyklopedyja powszechna (1859)/Anson
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Anson |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Anson (Jerzy), admirał angielski, ur. 1697 r. w Shackborough, w hrabstwie Stafford, od dzieciństwa poświęcił się marynarce, w 1716 pod Johnem Norris służył na morzu Baltyckiem, w latach 1717 i 1718 pod Jerzym Bing odbywał kampaniję przeciwko Hiszpanom. W czasie grożącej w 1739 r. wojny z Hiszpaniją, Anson otrzymał na Oceanie Południowym dowództwo flotty, mającej niepokoić handel i kolonije Hiszpanów, a liczącej pięć okrętów większych i trzy mniejsze w 1400 ludzi. Wypłynąwszy w jesieni 1740 r. z Anglii, na przejściu Lemaire’a napadnięty został przez straszliwe burze, które przez 3 miesiące nie dały mu przepłynąć około przylądka Hoorn; oddzielony od reszty okrętów, przybił nareszcie do wyspy Juan Fernandez, gdzie później połączyły się z nim trzy jego statki w najopłakańszym stanie. Po krótkim tu wypoczynku znów wypłynął na morze, zdobył kilkanaście okrętów i spalił miasto Payta; następnie długo czatował, lecz napróżno, na bogatą galeonę Manilską, lecz znaczne w ludziach poniósłszy straty, zmuszony był spalić wielką część zdobyczy i zbyteczne okręty, gdyż zaledwie na jeden już tylko dostateczną miał ilość załogi; w końcu i ten zabrała mu burza z portu w Tinian. jednej z wysp Złodziejskich. Na małym, znalezionym tu statku popłynął do Makao, gdzie powziąwszy zuchwały zamiar zabrania galeony z Acapuico, rozpuścił wieść o swoim powrocie do Europy, w samej rzeczy zaś udał się ku wyspom Filipińskim i krzyżował około przylądka ś. Ducha. Nakoniec ukazała się galeona, która licząc na wyższość sił swoich rozpoczęła walkę. Anglicy zwyciężyli i zdobyli galeonę, wartującą około 400, 000 funtów szterlingów, z którą, oraz z dawniejszą zdobyczą, wynoszącą przeszło 600, 000 funt, szterl., Anson powrócił do Makao. sprzedał swoją zdobycz, i z energiją przeciwko rządowi chińskiemu w Kantonie bronił praw swojej bandery. Ztąd niepostrzeżony przepłynął przez flotę francuzką w cieśninie, i w Czerwcu 1744 r., po blisko czteroletniej nieobecności, powrócił do Spithead. Niebezpieczna ta podróż niezmierne przyniosła korzyści nauce Geografii, a mianowicie marynarce, których wypadki złożone są w opisie, wydanym przez kapelana okrętowego Waltera i matematyka Robinsa (Londyn, 1748). Rząd angielski wynagrodził Ansona godnością admirała niebieskiej bandery, a w 1746 i białej. W 1747 r. pod przylądkiem Finisterre Anson pobił francuzkiego admirała Jonquière, po czém otrzymał tytuł barona Soberton, a w cztery lata później został pierwszym lordem admiralicyi. W 1758 dowodził flotą pod Brest, popierał wylądowanie Anglików w St. Malo i Cherbourg, i cofające się wojsko przyjął na swoje okręty. W 1762 r. mianowany został na najwyższą w marynarce angielskiej godność admirała i wodza naczelaego floty, i w tymże roku umarł w swojej wiejskiej posiadłości Moor-Park.
