Geopolityka (Sykulski)/Ośrodek siły
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Geopolityka |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Grategia sp. z o.o. |
| Data wyd. | 2014 |
| Miejsce wyd. | Częstochowa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
W geopolityce na oznaczenie podmiotów politycznych, biorących udział w rywalizacji o wpływy na Ziemi używa się wielu określeń: podmiot geopolityczny, gracz międzynarodowy, państwo, zgrupowania państw, itp. Określenia te stosowane są również w innych dziedzinach wiedzy, zajmujących się sprawami międzynarodowymi. Najbardziej charakterystycznym jednak dla geopolityki pojęciem w powyższym kontekście jest termin: „ośrodek siły”.
Ośrodek siły to przestrzeń zorganizowana politycznie, na której funkcjonuje władza centralna. Ośrodek siły musi posiadać stały punkt odniesienia w przestrzeni i w czasie (zachowywać historyczną ciągłość). Struktura ta musi być zdolna do oddziaływania na otoczenie zewnętrzne i środowisko wewnętrzne. Dla geopolityki nieistotny jest ustrój, struktura etniczna, stosunki gospodarczo-społeczne, czy nawet obraz cywilizacyjny danej struktury polityczno-przestrzennej, aby definiować ją jako ośrodek siły. Kluczowy jest geograficzny punkt odniesienia i ciągłość dziejowa. Każdy ośrodek siły posiada rdzeń geopolityczny, którego granice są niezmienne od początku jego trwania i stanowi centrum, (obszar osiowy), swego rodzaju „serce” danego organizmu politycznego. Poniżej dwa przykłady.
Przykład nr 1. Perski (irański) ośrodek siły, rdzeń: Wyżyna Irańska. Na tym obszarze istniały państwowości tworzone m.in. przez Medów, Achemenidów, Seleucydów, istniało Królestwo Partów, imperium Sasanidów, państwo Umajadów, Abbasydów, Seldżuków, Imperium Chorezmijskie, Persja pod dynastią Afszarydów, Zandów, Kadżarów, Persja i Iran rządzone przez dynastię Pahlawi, a od 1979 r. istnieje Islamska Republika Iranu. Obszar ten, zróżnicowany na przestrzeni dziejów pod względem etnicznym, językowym, ustrojowym, a nawet cywilizacyjnym, w rozumieniu geopolitycznym stanowi nieprzerwanie jeden ośrodek siły od czasów starożytnych[1].
Przykład nr 2. Rosyjski ośrodek siły, rdzeń: Nadwołże. Na tym obszarze istniały m.in. Ruś Kijowska, kilkadziesiąt książąt ruskich, Wielkie Księstwo Moskiewskie, Carstwo Rosyjskie, Imperium Rosyjskie, Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, a od 1991 istnieje Federacja Rosyjska. Powyższy podmiot geopolityczny zmieniał swoje oblicze językowe, etniczne i kulturowe na przestrzeni dziejów, rozszerzał się i kurczył (nawet bardzo znacznie), zachowywał jednakże cały czas swój wyodrębniony rdzeń geograficzny (geopolityczny). W powyższym rozumieniu nie mają znaczenia różnice etniczne i ustrojowe między Rosją z czasów carskich a Związkiem Radzieckim. Z punktu widzenia geopolityki był to jeden ośrodek siły.
- ↑ L. Sykulski, Geopolitics and the Political Geography – Similarities and Differences, [in:] L. Sykulski (ed.), Geopolitics: Grounded in the Past Geared Toward the Future, Polish Geopolitical Society, Częstochowa 2013, s. 19-28.
