Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1852)/Okres II/13

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Karwowski
Tytuł Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1852)
Część Okres II
Rozdział Sprawy ekonomiczne i kulturalne
Wydawca Drukarnia nakładowa Braci Winiewiczów
Data wyd. 1918
Druk Drukarnia nakładowa Braci Winiewiczów
Miejsce wyd. Poznań
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron

Sprawy ekonomiczne i kulturalne.

Od 1830—1840 r. niejedno uczyniono ku podniesieniu W. Księstwa Poznańskiego pod względem kulturalnym i ekonomicznym, co jednak nie było wyłączną zasługą Flottwella, gdyż w bardzo wielu sprawach dawały podnietę sejmy prowincyonalne i stany powiatowe lub też poszczególne osoby. Sam Flottwell przyznaje w swym memoryalne, że „prawie wszystkie klasy mieszkańców okazywały żywy zmysł dla interesów wyższych i ogólnych.”
W r. 1836 były tylko 4 mile żwirówki na drodze z Poznania do Berlina, w r. 1841 zaś było w granicach W. Księstwa Poznańskiego na tej drodze 15 mil żwirówki. Wybudowano też żwirówkę w tej samej długości z Poznania do Głogowy, a rozpoczęto budowę żwirówek z Leszna do Wrocławia i z Poznania na Gniezno i Inowrocław do Bydgoszczy. W tym czasie też lepiej urządzono komunikacyę pocztową.
W Trzciance i Szamocinie zakwitło znów sukiennictwo; sukna stamtąd rozchodziły się po Niemczech. Z Trzcianki wywieziono 1837 r. 2500 sztuk sukna do Frankfurtu nad Odrą. Farbowane sukno lepszego gatunku, wyrabiane w Szamocinie, miało znaczny odbyt w Prusach Wschodnich i Zachodnich.[1]
W tym czasie też bardzo znaczny handel pijawkami prowadziły Rakoniewice. W r. 1837 przywieziono do tego miasteczka z Rosyi, Polski i Galicyi około 4 miliony pijawek, z których większa część szła do zachodnich prowincyi Prus i do Hamburga. Tym handlem zajmowało się 17 handlarzy z 46 czeladnikami, obrót pieniężny wynosił około 50,000 talarów.[2]
By obudzić w mieszkańcach W. Księstwa Poznańskiego zamiłowanie w sadownictwie i ogrodnictwie, ustanowił rząd na wniosek Flottwella w Poznaniu prowincyonalnego inspektora plantacyjnego z obowiązkiem założenia na dość znacznym obszarze szkółek drzew i krzewów, urządzenia szkoły ogrodniczej i zaprowadzenia kursów ogrodniczych dla uczniów seminaryów nauczycielskich. Z rozkazu Flottwella założono też we wszystkich okręgach policyjnych szkółki gminne, skąd miano brać drzewa do obsadzania dróg. Podobne szkółki powstały w tym samym celu w niektórych lasach królewskich.
Zabrano się dalej do stworzenia komunikacyi wodnej południowo-zachodniej części W. Księstwa z Odrą przez uczynienie spławną rzeki Obrzycko i do melioracyi łąk nad Baryczą, Obrą i Notecią.
W Poznaniu założono Zakład dla głuchoniemych w dawnym klasztorze reformackim, a w klasztorze pobernardyńskim Zakład przemysłowy i ochronkę, dla którego dr. Karol Marcinkowski zebrał od polskich obywateli wiejskich talarów 474, a do którego Zarządu należeli także dwaj Polacy: Kolanowski i Urbanowicz.[3]
W Owińskach, w dawnym klasztorze PP. Cysterek, powstał ze składek prowincyonalnych 1838 r. Zakład dla umysłowo chorych, w Kościanie w klasztorze pobernardyńskim Dom poprawy, a w Koronowie Zakład karny (1839 r.).
Zawiązały się też rozmaite Towarzystwa, jak Towarzystwo opieki nad wypuszczonymi z Rawicza więźniami, Towarzystwo hodowli koni bydła i owiec, do którego Zarządu należeli 1838 r. Brinken, Dezydery Chłapowski, Grabowski, Massenbach, Ostrowski, Rosenstiel, H. Treskow i Willisen, dalej Towarzystwo upiększania miast w Poznaniu, Bydgoszczy, Rawiczu, Gnieźnie i innych, Towarzystwo Sztuk pięknych w Poznaniu, które urządzało wystawy obrazów, a na którego czele stanął 1837 r. sam Flottwell, wreszcie Towarzystwo fabrykantów sukna w Rawiczu, któremu ministerstwo finansów przeznaczyło 2000 talarów na budowle, a 12,000 talarów na maszyny.
Raźnie postępowała w tym czasie separacya gruntów chłopskich tak, że do r. 1837 powstało w 1947 miejscowościach W. Księstwa 21,344 samodzielnych gospodarstw chłopskich.[4]




  1. Gazeta W. Księstwa Poznańskiego. R. 1837, nr. 70.
  2. Tamże. R. 1838, nr. 42.
  3. Gazeta W. Księstwa Poznańskiego. R. 1839.
  4. Gazeta W. Księstwa Poznańskiego, wyd. niemieckie. R. 1838, nr. 97.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Karwowski.