Wikiźródła

Jana Kochanowskiego Dzieła polskie (1919)/Marszałek

< Jana Kochanowskiego Dzieła polskie (1919)
<<< Dane tekstu >>>
Autor Jan Kochanowski
Tytuł Jana Kochanowskiego Dzieła polskie
Podtytuł wydanie kompletne, opracowane przez Jana Lorentowicza
Wydawca Tow. Akc. S. Orgelbranda S-ów
Data wyd. [1919]
Miejsce wyd. Warszawa
Indeks stron
›››




MARSZAŁEK

JANA KOCHANOWSKIEGO.


 Odpuść, prze Bóg, marszałku, a swego urzędu
Nie rozciągaj nade mną dla mojego błędu.
Nie śmiechem ci to czynię, że się nie ukażę
Tak długo, bo ja sobie wielce ciebie ważę.
Ale mniemasz podobno, żeby tylko rymy
Poetowie tworzyli? nie wierz temu, i my
Króla musiem obierać, i my rozkazować,
I my na okazyą musiem się gotować.
Musiem? czy radzi czynim? tuszę, rychlej temu
Uwierzysz, że to człowiek przyrodzeniu swemu
Nie czyni kwoli, ale, powodzią porwany,
Płynie tam, gdzie go niosą pieniste bałwany.
Co drugiego? dom trzyma i chwile dzisiejsze,[1]
Zwłaszcza, że nie żołędziem, jako to dawniejsze
Lata niosły, ale dziś chlebem żywi[2] ludzie,
Który porządnie komu przychodzi, nie w trudzie?
A mnie więc, który k stołu[3] nie umiem błaznować,
Ani wydąwszy coraz gęby nadstawować,

Potrzeba kłosy zbierać, niechcęli nauki
Uczyć się sobie trudnej[4] dla obrocznej sztuki.
A tem podobno więcej, że się tego biorę
Patrzyć, skądbym mieć mógł w swej chudobie podporę,
Z czego, jako rozumiem, poczet muszę czynić,[5]
Bo w tej mierze mój rozum ludzie będą winić.
Ale Bóg, jako wszytko postanowił bacznie,
Tak i w tem swoją mądrość okazuje znacznie,[6]
Że w ludzkie głowy wlepił rózne obyczaje,
Ten to lubi, a ów zaś indziej się podaje.
Bo, byśmy byli wszyscy na pieniądze chciwi,
Albo wszyscy waleczni, albo i myśliwi:
Jaka ciżba, jakieby mordy być musiały!
Tak dziś źle, choć się ludzkie myśli rozstrzelały.
Przeto, jakom powiedział, mądrze to Bóg sprawił,
Kiedy ludzi róznemi sprawami zabawił.
Ten, stworzywszy część ludzi chciwych na pieniądze,
Mnie, za co mu dziękuję, stworzył bez tej żądze.
Ani ja dbam o pompę, ani o infuły,
Uczciwe wychowanie — to moje tytuły.
Więc kto będzie chciw na grosz i złoto miłował,
Ten będzie mojej radzie wielce się dziwował,
Nie wiedząc, żem ja z inszej gliny ulepiony;
Ja miernością, a on snać żądzą przesadzony.
Abych ci miał wyliczać i głębsze przyczyny,
Czemu imo się puszczam wielkie dziesięciny,
Pierwejby w morzu zagasł krąg lotnego słońca,
Niżbych ja w swej powieści przebił się do końca.

To tylko krótko powiem: dochody szczuplejsze,
Ale myśl bezpieczniejsza i serce wolniejsze.
Tylko, jako ktoś mówi, nie trzeba się zbraniać
Pługu jąć czasem, albo i woły poganiać;
Nie lenić się do domu nieść jagnięcia w łonie,
Albo jeśli mać kózki odbieży na stronie.
Tak Poeta mój[7] śpiewa, a znam i po rymie,
Że sam roli nie orał, ani siadał w dymie,[8]
Ale żywot spokojny i miarę miłował,
W czembym go rad, jako i w rymie naszladował.
Tym wierszem, cny Marszałku, chciałem się u ciebie
Obmówić, a ty też mej rozumiej potrzebie.
Myśl moja zawżdy z tobą, a to masz rym ktemu,
Który ja myślę podać wiekowi przyszłemu
Za swój właściwy wyraz, skąd mam być znajomy,
Jako mi Muza tuszy, choć w twarz nieznajomy.









  1. ↑ kłopoty dzisiejsze.
  2. ↑ żywią je.
  3. ↑ przy stole.
  4. ↑ t. j. dworactwa.
  5. ↑ zdać rachunek.
  6. ↑ widocznie.
  7. ↑ Tibullus Eleg. Ks. I, 1 w. 29—32.
  8. ↑ t. j. w kurnej chacie.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Jan Kochanowski.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Jana_Kochanowskiego_Dzieła_polskie_(1919)/Marszałek&oldid=3259602”