Konstytucja USA/Artykuł I
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Konstytucja USA |
| Podtytuł | Artykuł I. Władza prawodawcza |
| Pochodzenie | Deklaracja, Konstytucja, Karta i dalej (I ed.) |
| Wydawca | nakładem tłumaczki |
| Data wyd. | 2017 |
| Tłumacz | Teresa Pelka |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Dział 1. Wszelkie nadawane tu prawotwórcze moce powierzane są Kongresowi Zjednoczonych Stanów, który stanowić będą Senat oraz Izba Reprezentantów.
Dział 2. W skład Izby Reprezentantów będą wchodzić przedstawiciele wybierani co drugi rok przez ludność poszczególnych stanów, a elektorat w każdym stanie będzie mieć zdolność wyborczą stosowną dla elektoratu najliczniejszego wydziału państwowej legislatury.
Nie stanie się reprezentantem osoba poniżej wieku lat dwudziestu pięciu, która nie jest od przynajmniej siedmiu lat obywatelem Stanów Zjednoczonych, a kiedy wybrana, nie zamieszkuje w tym stanie, gdzie ją na reprezentanta wytypowano.
Reprezentacja i podatki bezpośrednie będą różnicowane pomiędzy poszczególnymi stanami współtworzącymi tę Unię, w relacji do ich stosunkowego zaludnienia, które będzie szacowane poprzez dodanie do ogólnej liczebności wolnych osób, włącznie z tymi na kontraktach na ponad rok, lecz bez nieopodatkowanych Indian, trzech piątych wszystkich innych osób. Właściwe wyliczenie zostanie wykonane w ciągu trzech lat od pierwszego zebrania się Kongresu Stanów Zjednoczonych oraz w każdym następnym terminie lat dziesięciu, na sposób przewidywany przepisem prawa. Liczebność reprezentantów nie będzie większa niż jeden na trzydzieści tysięcy, ale każdy stan będzie mieć przynajmniej jednego reprezentanta; a do czasu aż takie wyliczenie nastąpi, stan New Hampshire będzie uprawniony wybrać trzech, Massachusetts ośmiu, Rhode Island i Providence Plantations jednego, Connecticut pięciu, New York sześciu, New Jersey czterech, Pennsylvania ośmiu, Delaware jednego, Maryland sześciu, Virginia dziesięciu, North Carolina pięciu, South Carolina pięciu, a Georgia trzech.
Jeżeli zdarzą się wakaty w reprezentacji z któregokolwiek stanu, jego władza wykonawcza będzie rozpowszechniać wezwania do wyborów, aby takowe wakaty wypełnić.
Izba Reprezentantów będzie wybierać swojego przewodniczącego i innych funkcjonariuszy, oraz mieć wyłączność na wnioski o obalenie ze stanowiska.
Dział 3. Senat Stanów Zjednoczonych stanowić będzie po dwóch senatorów z każdego stanu, wybranych przez jego legislaturę na lat sześć; a każdy senator będzie mieć jeden głos.
Bezpośrednio po tym, jak się oni zgromadzą w konsekwencji pierwszych wyborów, zostaną podzieleni tak równo, jak będzie to możliwe, na trzy grupy. Miejsca senatorów grupy pierwszej zostaną zwolnione po przeminięciu drugiego roku, miejsca grupy drugiej po przeminięciu czwartego roku, a miejsca grupy trzeciej po przeminięciu roku szóstego, tak, aby jedna trzecia mogła być wybierana co drugi rok; a jeśli zdarzą się wakaty, drogą rezygnacji czy inaczej, podczas przerwy w obradach legislatury któregoś stanu, jego egzekutywa może dokonać tymczasowych mianowań do czasu następnego zebrania się legislatury, która wtedy owe wakaty wypełni.
Nie stanie się senatorem osoba w wieku poniżej lat trzydziestu, która nie jest od lat przynajmniej dziewięciu obywatelem Stanów Zjednoczonych, oraz przy tym nie zamieszkuje, kiedy wybrana, w stanie gdzie ją wytypowano.
Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych będzie przewodniczącym Senatu, jednak bez prawa głosu, chyba że byłyby one równo podzielone.
Senat będzie obierać innych swych funkcjonariuszy oraz przewodniczącego pro tempore, na nieobecność Wiceprezydenta, lub czas sprawowania przezeń funkcji Prezydenta Stanów Zjednoczonych.
Wyłącznie Senat będzie władny rozsądzać sprawy o obalenie ze stanowiska. Zasiadanie w takim celu wymagać będzie przysięgi lub ślubowania. Jeżeliby miał Prezydent Stanów Zjednoczonych proces, przewodzi Sędzia Główny; a żadna osoba nie może zostać skazana bez jednomyślności dwóch trzecich obecnych członków.
Osąd w sprawach o obalenie ze stanowiska nie posunie się dalej niż złożenie z funkcji, wraz z dyskwalifikacją z piastowania urzędów o prestiżu, zaufaniu, czy przychodzie z ramienia Stanów Zjednoczonych; strona skazana jednak nadal będzie podlegać publicznemu oskarżeniu, procesowi, osądowi, oraz karze, zgodnie z prawem.
Dział 4. Pory, miejsca, oraz sposoby przeprowadzania wyborów na senatorów i reprezentantów będą wskazywane w każdym stanie przez jego legislaturę; jednakowoż Kongres zawsze będzie mógł, prawem, tworzyć lub zmieniać owe regulacje, oprócz tych dla miejsc wyboru senatorów.
Plenum Kongresu zbierze się przynajmniej raz każdego roku, a spotkanie takie nastąpi w pierwszy poniedziałek grudnia, chyba że wyznaczą oni prawem inny dzień.
Dział 5. Obydwie izby będą niezawisłe w ocenie elekcji, świadectw wyboru, oraz kwalifikacji swych członków, których większość zwykła będzie w każdej kworum dla działań; lecz pomniejsza ich liczba będzie mogła udać się na przerwę co jakiś czas, a także przymusić do obecności członków nieobecnych, na taki sposób oraz za takimi karami, w jakie dana izba wyposaża.
Obydwie izby mogą wyznaczać reguły swojego postępowania; karać członków, gdyby zakłócali porządek, a także, za jednomyślnością dwóch trzecich, wydalić członka.
Obydwie izby będą prowadzić dziennik swoich działań oraz publikować go od czasu do czasu, oprócz takich jego części, jakie mogą wedle ich uznania wymagać tajności; a głosy za i przeciw, członków jednej czy drugiej izby w dowolnej sprawie, będą na życzenie jednej piątej obecnych wprowadzane do dziennika.
Żadna z izb, w trakcie trwania sesji Kongresu, nie zarządzi, bez przyzwolenia drugiej, przerwy na dłużej niż dni trzy, ani się nie oddali w miejsce inne niż to, w którym obydwie izby odbywają posiedzenia.
Dział 6. Senatorowie i reprezentanci będą otrzymywać za sprawowanie mandatu wynagrodzenie, zapewnione prawem, a wypłacane ze Skarbu Stanów Zjednoczonych. Oprócz zdrady kraju, zbrodni, czy zaburzenia porządku publicznego, będą wolni od aresztowania podczas uczestnictwa w sesji swojej izby, zarówno po drodze na nią, jak i w drodze z niej powrotnej, a względem jakiejkolwiek mowy czy debaty w którejkolwiek z izb, nie będą przepytywani w żadnym innym miejscu.
Żaden senator czy reprezentant nie zostanie w trakcie mandatu wybrany bądź mianowany na inną obywatelską funkcję także o powadze autorytetu Stanów Zjednoczonych, która byłaby w owym czasie tworzona, czy też wzrastałoby z niej wówczas uposażenie; a żadna osoba na stanowisku z ramienia Stanów Zjednoczonych nie będzie członkiem żadnej z izb, w czasie pełnienia urzędu.
Dział 7. Wszelkie ustawy skarbowe będą inicjowane w Izbie Reprezentantów; jednakowoż Senat może proponować lub współtworzyć poprawki, jak przy innych ustawach.
Każda ustawa przyjęta zarówno przez Izbę Reprezentantów jak też Senat zostanie, ażeby nabrać mocy prawa, przedstawiona Prezydentowi Stanów Zjednoczonych. Jeśli ją zaaprobuje, podpisze ją; jeżeli jednak nie, zwróci ją ze swoimi zastrzeżeniami do tej izby, w której jej dano początek, a oni wprowadzą owe zastrzeżenia w pełni do swego dziennika, oraz rozpatrzą ją ponownie. Jeżeli po takim ponownym rozważeniu dwie trzecie owej izby zgodzi się ustawę uchwalić, zostanie ona przesłana, wraz z zastrzeżeniami, do drugiej izby, gdzie na ten sam sposób będzie rozważona, a jeżeli przyjęta przez dwie trzecie owej izby, stanie się prawem. Jednak w każdym takim przypadku z obydwu izb uznawane będą jedynie głosy na tak czy na nie, a imiona osób głosujących na korzyść czy przeciwko ustawie zostaną wprowadzone do dziennika właściwej im izby. Jeżeli jakaś ustawa nie zostanie zwrócona przez Prezydenta w dni dziesięć (bez niedziel) po otrzymaniu, jej treść nabierze mocy prawnej tak samo, jakby została przez Prezydenta podpisana, chyba że przerwa w obradach Kongresu czyniłaby jej zwrócenie niemożliwym, w którym to przypadku prawem się ona nie stanie.
Rozporządzenia, uchwały, lub głosowania gdzie współdziałanie Izby Reprezentantów i Senatu może się okazać potrzebnym (oprócz kwestii zawieszenia obrad), wszystkie będą przedstawiane Prezydentowi Stanów Zjednoczonych. Ażeby ich przedmiot nabrał mocy, zostaną przez niego zaaprobowane, a jeżeli nie, ponownie rozważone wedle głosów dwóch trzecich Senatu oraz Izby Reprezentantów, z poszanowaniem zasad i zastrzeżeń jak przewidziano w przypadku ustawy.
Dział 8. Kongres będzie mieć w mocy:
Nakładać oraz pobierać podatki, cła, taryfy i akcyzy, spłacać zadłużenie, a także dbać o wspólną obronność oraz ogólny dobrostan Stanów Zjednoczonych; a wszystkie cła, taryfy oraz akcyzy będą jednakowe na całym terytorium Stanów Zjednoczonych;
Zaciągać pożyczki na rachunek Stanów Zjednoczonych;
Regulować handel z innymi krajami, a także pomiędzy stanami poszczególnymi, oraz z indiańskimi plemionami;
Ustanawiać jednakowe reguły dla naturalizacji, a też jednolite prawo w przedmiocie bankructwa, na całym terytorium Stanów Zjednoczonych;
Tłoczyć pieniądz, regulować jego szacowanie, jak i obcej waluty szacunek, oraz wyznaczać standard wag i miar;
Stanowić o wymiarze kary za fałszowanie papierów wartościowych i bieżącej waluty Stanów Zjednoczonych;
Zakładać pocztowe urzędy i drogi;
Promować postęp nauki oraz użytecznych kunsztów, zabezpieczając na ograniczony czas autorom i wynalazcom prawa wyłączne, w dysponowaniu ich pismami, czy odkryciami;
Powoływać sądy instancji niższej niż Sąd Najwyższy;
Definiować i karać piractwa oraz inne przestępstwa na wysokich morzach; i te przeciw prawu międzynarodowemu;
Deklarować wojnę, nadawać prywatną banderę wojenną, oraz wyznaczać reguły dla konfiskat na lądach i wodach;
Wystawiać i utrzymywać wojska, lecz żadna asygnata pieniężna na ten cel nie będzie na termin dłuższy niż dwa lata;
Ustanawiać oraz zaopatrywać wojskową flotę;
Wyznaczać zasady zarządzania oraz doboru norm dla sił zbrojnych i floty wojskowej;
Stanowić o zwoływaniu gwardii w celu egzekwowania praw tej Unii, tłumienia insurekcji, oraz odpierania inwazji;
Stanowić o organizowaniu, zbrojeniu, oraz szkoleniu gwardii, oraz zarządzaniu taką jej liczebnością, jaka może być zatrudniona w służbie Stanom Zjednoczonym, zastrzegając poszczególnym stanom prawo do mianowania oficerów, oraz autorytet w szkoleniu owej gwardii stosownie do porządku wyznaczonego przez Kongres;
Mieć legislację wyłączną, we wszelkich sprawach zupełnie, nad dystryktem (w boku nie więcej niż dziesięć mil), w którym, po odstąpieniu przez określone Stany i akceptacji przez Kongres, siedzibę mogą mieć władze rządowe Stanów Zjednoczonych; a mieć ten autorytet nad wszelkimi miejscami zakupionymi za przyzwoleniem legislatury każdego stanu gdzie tak samo by mieli, na wybudowanie fortów, magazynów, arsenałów, stoczni oraz innych użytecznych budowli.
— A także:
Układać wszelkie przepisy nieodzowne jak też właściwe dla wprowadzania w życie powyższych kompetencji oraz innych uzdolnień nadawanych przez tę Konstytucję władzom rządowym Stanów Zjednoczonych, czy działom bądź funkcjonariuszom tych władz.
Dział 9. Migracja bądź też sprowadzanie takowych osób, jakie któryś stan obecnie istniejący uznałby za stosowne przyjąć, nie zostaną przez Kongres zabronione przed rokiem tysiąc osiemsetnym i ósmym, za zastrzeżeniem, iż podatek czy odpłata mogą być na taką migrację nałożone, nie przekraczając dziesięciu dolarów za osobę.
Ochrona prawna tytułem habeas corpus nie będzie zawieszana, z wyjątkiem przypadków rebelii bądź inwazji, kiedy publiczne bezpieczeństwo by tego wymagało.
Żadna ustawa imienna, czy legislacja ex post facto, nie zostanie nigdy przyjęta.
Żaden podatek osobowy lub inny bezpośredni nie zostanie nigdy nałożony bez proporcji do cenzusu czy rachuby ludności, jak tu już wskazano, aby dokonać.
Żaden podatek czy cło nie obejmie eksportu artykułów z któregokolwiek stanu.
Żadna preferencja nie zostanie nadana, przepisem handlowym czy skarbowym, portom jednego stanu ponad porty innego; ani statki od lub do jednego stanu nie będą musiały zawijać, odprawiać się, czy płacić cła w innym.
Żadne finanse nie zostaną pobrane ze Skarbu, tylko drogą asygnaty przepisem; natomiast regularna rachuba oraz księgowość pokwitowań i wydatkowania wszelkich pieniędzy państwowych będzie publikowana co jakiś czas.
Żadnego tytułu szlacheckiego nie nadadzą Zjednoczone Stany; a nikt na urzędzie o dochodzie czy zaufaniu z ich ramienia, nie otrzymawszy przyzwolenia Kongresu, nie przyjmie prezentu, uposażenia, urzędu, czy tytułu, a to jakiegokolwiek, od króla, księcia, czy obcego państwa.
Dział 10. Żaden ze stanów nie wejdzie w traktat, sojusz, czy konfederację; nie przyzna prywatnej wojennej bandery, nie wyda własnej waluty czy papierów kredytowych; nie ustali dla długu parytetu innego niż złoto czy srebro; nie przyjmie ustawy imiennej, przepisu ex post facto, lub naruszającego moc wiążącą kontraktów; nie nada też tytułu szlacheckiego.
Żaden stan, nie otrzymawszy przyzwolenia Kongresu, nie nałoży taryf czy ceł na import lub eksport, oprócz sum jakie mogą być konieczne dla spełniania przepisów inspekcyjnych; natomiast produkt netto wszystkich ceł oraz taryf nałożonych przez stan, na import czy eksport, będzie na użytek Skarbu Stanów Zjednoczonych; przepisy te będą podlegać rewizji, a także kontroli przez Kongres.
Żaden stan nie nałoży, bez przyzwolenia Kongresu, cen na tonaż; nie będzie trzymać wojsk lub okrętów wojennych w czasie pokoju; nie zawrze przymierza czy konwencji z innym stanem lub siłą obcą, ani nie wda się w wojnę, jedynie pod inwazją lub tak bezpośrednim zagrożeniem, że nie pozwalającym na zwłokę.
| Przekład może być udostępniony na innej licencji niż tekst oryginalny. | |
|---|---|
| Oryginał |  |
| Przekład |  Dodatkowe informacje o autorach i źródle znajdują się na stronie dyskusji. |