Kronika Jana z Czarnkowa/O śmierci Elżbiety, starszej królowej Polski i Węgier

<<< Dane tekstu >>>
Autor Jan z Czarnkowa
Tytuł Kronika Jana z Czarnkowa
Podtytuł archidyakona gnieźnieńskiego podkanclerzego królestwa polskiego (1370-1384).
Wydawca E. Wende i Sp.
Data wyd. 1905
Druk Jan Cotty
Miejsce wyd. Warszawa
Tłumacz Józef Żerbiłło
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
46. O śmierci Elżbiety, starszej królowej Polski i Węgier.

Roku pańskiego 1381-go, w dzień Ś. Tomasza, biskupa kantuaryjskiego, dnia 21-go miesiąca Grudnia[1], pani Elżbieta, córka Władysława, a siostra zmarłego króla polskiego Kazimierza, starsza królowa Węgier i Polski, na zamku swoim w Budzie przeniosła się do Chrystusa. — Za jej rządów działy się w królestwie polskiem wielkie grabieże, łupiestwa i rozboje: prałatom różnych kościołów, podczas ich obecności w domu, zabierano nocną porą złodziejskim sposobem konie, księgi i różne rzeczy, łupiono kupców, w różnych stronach Polski handlujących; łotrowie wypędzali z królestwa stadniny[2] należące do szlachty, szczególnie w Wielkopolsce, gdzie między innemi, złodzieje (nasłani przez) braci Dobrogosta, Arnolda i Ulryka z Drdzenia[3], porwali stadninę, należącą do kościoła gnieźnieńskiego, razem z inną, testamentem króla Kazimierza legowaną, wygnali do Marchii i tam je rozproszyli. Za to Jan, arcybiskup gnieźnieński, owych braci ekskomunikował i rzucił klątwę kościelną na miejscowości Rogoźno i Drdzeń; potem jednak, z obawy, aby majętności kościelne nie ucierpiały jeszcze więcej, rozgrzeszył tych braci i zdjął interdykt, nie otrzymawszy żadnego zadośćuczynienia. — Nikt nie mógł wyjednać od królowej zwrotu niesłusznie zabranych dziedzictw, ani załatwienia rozmaitych ważnych spraw, gdyż ona wszystko, z czem chciała zwłóczyć, odsyłała do swego syna, króla Ludwika, — król zaś ze swej strony odsyłał do matki[4], więc ludzie, mitrężeni ciągłą zwłoką, cofali skargi, polecając sprawy swoje Opatrzności boskiej. Tajemnym oskarżeniom donosicieli dawała łatwy posłuch, przez co wielu ludziom sprawiedliwym i synowi jej wiernym krzywdy czyniła. Z tego powstało wiele nienawiści i niezgody pomiędzy szlachtą królestwa polskiego, które na lepsze obrócić mogłaby chyba tylko łaska Boga samego.





  1. Właściwa data śmierci Elżbiety jest 29 grudnia 1380 r., bo w tym dniu nie 21-go grudnia, przypada święto Tomasza kantuaryjskiego; ponieważ zaś nowy rok rachowano wówczas od 25 grudnia, więc data ta przypada podług komputacyi ówczesnej na rok 1381, podług nowej zaś na rok 1380. (Balzer: „Geneal. Piastów“ 377, 378).
  2. jumenta indomita.
  3. Bracia Dobrogost, Arnold, Holryk (Ulryk) i Bartold de Ost otrzymali w r. 1365 jako lenno od Kazimierza W. zamki Drezdenko i Santok (K. d. Wp. III, 1545. Lites I, p. 88). Jednakże już w r. 1372 oddali się oni na usługi Ottonowi, margrabiemu brandenburskiemu, który ich pod swoją opiekę przyjął (Kod. dypl. Wp. III, 1676).
  4. Patrz rozdz. 13.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: Jan z Czarnkowa i tłumacza: Józef Żerbiłło.