Ogień, palenie ś. czego płomieniem, gorzenie, jednoczesne zjawianie ś. ciepła i światła przy paleniu ciał, płomień, zarzewie; ukazywanie ś. iskier, skrzesać
o-nia = wydobyć iskry uderzeniem stali o krzemień i zapalić; wzniecić
o., rozpalić
o., grzać przy
o-niu;
o. z oczu tryska = oczy świecą gniewnie; wpaść, jak po
o. = bardzo ś. śpieszyć, bawić bardzo krótko; czy można prosić o
o.? = czy można zapalić papierosa a. cygaro od pańskiego cygara a. papierosa?; pożar,
o.! gore! = nawoływanie, że ś. pali, że wybuchnął pożar; bać ś. czego, jak
o-nia = bardzo ś. bać;
o-nie na niego wystąpiły = rumieniec;
o-nie mnie przeszły = zrobiło mi ś. gorąco; od powietrza, głodu,
o-nia i wojny zachowaj nas, Panie = od klęsk żywiołowych; podłożyć
o. = wzniecić pożar; ubezpieczenie od
o-nia; pożoga wojenna; pustoszyć kraj
o-niem i mieczem = palić i zabijać; kara
o-nia = spalenie na stosie; jeden za drugiego wskoczył by w
o. = oddałby życie za niego; przy jednym
o-niu piec dwie pieczenie = chcieć za jednym zamachem mieć dwie korzyści; ognisko, stos (
o-nie obozowe); salwa, strzelanina; dać
o-nia = wystrzelić;
o-nia! (komenda) = pal! strzelaj!; wziąć kogo we dwa
ognie = strzelać doń z dwóch stron;
przen., zaatakować z dwóch stron kogo, wziąć kogo w opały z dwóch stron; upał, żar, skwar;
przen., zapał, gorączka; połysk, błysk, promień (brylant rzuca piękne
o-nie);
o-nie sztuczne,
o-nie bengalskie = fajerwerki;
o. św. Elma —
p. Elma św. ogień;
o-nie greckie = wymyślone przez Kallinika z Heliopolisu, w VII wieku po Chrystusie, pociski, złożone z materjałów palnych, a wyrzucane za pomocą specjalnych maszyn, służyły do podpalania okrętów nieprzyjacielskich, potym zostały zastąpione przez proch, inaczej zwano je też ogniami gregorjańskiemi.