Woda, płyn bez barwy, smaku i zapachu, jako ciało chemiczne, składający ś. z dwu cząstek wodoru i jednej tlenu (tlenek wodoru), najwięcej w naturze rozpowszechniony we wszystkich trzech stanach skupienia: stałym (lód, śnieg, szron), ciekłym i lotnym (mgła, para, obłoki, chmury), do najprzeróżniejszych i licznych celów używany:
w. słodka = rzeczna, źródlana, deszczowa;
w. gorzka = morska, mineralna, z solami;
w. miękka = deszczowa a. rzeczna, bez przymieszki cząstek metalicznych;
w. twarda = źródlana a. rzeczna, z przymieszką cząstek metalicznych;
w. mineralna = zawierająca roztwory różnych soli, naturalna lub sztuczna, posiadająca własności lecznicze;
w. dystylowana = chemicznie oczyszczona;
w. amoniakalna = związek chemiczny amoniaku z wodą;
w. wapienna = roztwór wodny wodzianu wapniowego;
w. a. wódka królewska = mieszanina dwu części stężonego kwasu solnego z jedną częścią stężonego kwasu azotowego, posiadająca własność rozpuszczania prawie wszystkich metali, nawet srebra i złota;
w. utleniona = związek chemiczny jednej części wodoru z jedną częścią tlenu, posiada silne własności utleniające;
w. barytowa = roztwór wodzianu barowego;
w. bromowa = roztwór bromu w wodzie;
w. chlorowa = roztwór wodny chloru;
w. Javelle’a = roztwór wodny podchlorynu sodowego;
w. stojąca = w stawach, sadzawkach, jeziorach, nie mających odpływu;
w. bieżąca = w rzekach, strumieniach, potokach i t. p.;
w. kolońska = rodzaj perfum, wyrabianych dawniej tylko w Kolonji przez słynną firmę Farina, obecnie wszędzie fabrykowana;
w. gazowa = nasycona gazem dwutlenku węgla;
w. sodowa, selterska, emska i t. d. = różne rodzaje sztucznych lub naturalnych wód mineralnych, leczniczych;
w. Burowa = roztwór wodny octanu glinu, używany w lecznictwie, jako środek leczniczo chirurgiczny;
w. święcona = zwyczajna woda, poświęcona z zachowaniem pewnych obrządków, używa ś. przy różnych ceremonjach i obrzędach kościelnych;
w. życia = w podaniach ludowych czarodziejski płyn, powracający życie i zdrowie;
w. ognista = w języku dzikich tubylców Afryki, Ameryki: wódka, alkohol; w
lm.,
w-y, płyn maciczny, otaczający płód w żywocie matki; znikł, jak kamień w
w-ę = bez śladu; trudno przeciw
w-dzie płynąć = zmagać ś. ze zbyt silnemi przeciwnościami; iść, płynąć z
w-ą = zdać ś. na los; na swoje koło, na swój młyn
w-ę ciągnąć, obracać = starać ś. wyzyskać okoliczności na swoją korzyść; w mętnej
w-dzie ryby łowić = korzystać z zamieszania dla własnego zysku;
w-ę do morza wozić = robić rzecz niepotrzebną, bezcelowo ś. trudzić:
w-ę warzyć,
w-a będzie = o pracy bezprzedmiotowej i bezcelowej; nie godzien i
w-y mu podać = nie wart nawet być mu sługą; radby go w łyżce
w-y utopić = nienawidzi go bardzo; nie mało już upłynęło
w-y od tej pory = dawno to już było; krew nie
w. = mówi ś. o człowieku z temperamentem; pić
w-y = przyjmować wodę mineralną w celach leczniczych; pojechać do wód = dla leczenia ś. wodą mineralną; pójść z
w-ą = oddalić ś. dla oddania moczu; to już poszło z
w-ą = minęło; pościć o chlebie i
w-dzie = suszyć; wsadzać kogo do więzienia na chleb i
w-ę = skazać na więzienie z surowym postem; odmówić komu chleba i
w-y = wyłączyć ze społeczności ludzkiej; jechać
w-ą = rzeką, po morzu, po jeziorze; prowadzić towary
w-ą = przewozić statkiem wodnym; brylant, perła najpierwszej
w-y = największego blasku, najcelniejszego gatunku.