Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III/Przedmowa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III |
| Wydawca | Edward Raczyński |
| Data wyd. | 1840 |
| Druk | Drukarnia Walentego Stefańskiego |
| Miejsce wyd. | Poznań |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Ścisłe stósunki Polski z Niemcami, Włochami i Francyą, od czasu, jak królowie nasi w związki małżeńskie wchodzili z księżniczkami wspomnionych dopiero krajów, wywarły zapewne wpływ na obyczaje i zwyczaje przodków naszych. Nikt przecież nie przewidywał w XI. wieku, kiedy Chrobry synowi swemu, Ryxę za żonę dawał, ani w XVI., kiedy Zygmunt I. Bonę Sforcyą na tronie Jagiellonów osadzał, aby Polacy płocho poświęcając cudzoziemczyznie własną narodowość, przekształcać mieli kiedy obyczaje swoje, wstydzić się ubioru przodków, i poważny i dobitny język, niezgrabną matwaniną obcych wyrazów kazić. Nieszczęsną tę zmianę co do obyczajów, zaprowadzili dopiero do kraju naszego królowie z domu saskiego.
Ku końcowi XVIII. wieku, już się byliśmy wyrzekli poważnéj w tym względzie po przodkach naszych puścizny. Wszystko dawne aż do ubioru, zostało zarzucone, i byłoby podobno w wiecznéj znikło niepamięci, gdyby się niebył znalazł gorliwy obywatel, pisarz niepospolitą przenikliwością obdarzony, wreszcie, malarz doskonały, który umierającego starca rysy uchwycił, aby je zachować, aby je rozkwilonemu podać potomstwu. Tym pisarzem był ksiądz Kitowicz, kanonik kolegiaty warszawskiéj, człowiek ze światem dokładnie obeznany. W dziele swym kreśli obyczaje i zwyczaje za Augusta III. i w pierwszych latach panowania Stanisława Augusta.[1] Śledczemu oku księdza Kitowicza nic nie uchodzi. Uważa on ziomków swoich, w wszelkich stósunkach towarzyskich i porach życia. Stawa nad kolebką dziecięcia, wchodzi do szkół, zaziera do zakątków klasztornych, biesiaduje z palestrą i wojskowymi rot pancernych i husarskich, przedziera się do gotowalni kobiet wielkiego świata, jednem słowem, wystawia nam szczegółowy i wierny obraz obyczajów i zwyczajów swego wieku, w sposobie naturalnym i zajmującym. Dzieło to zaszczytne, jak mniemam, zajmie miejsce w zbiorze moim pod tytułem: Obraz Polaków i Polski w XVIII. wieku.
- ↑ Krótki życiopis księdza Kitowicza, znajduje się w Skarbcu pana Sienkiewicza; wspomnione dopiero dzieło polecamy czytelnikom naszym, jako jedno z najlepszych, które w tym rodzaju od lat 10. wyszło.
