Ordynacya Woyská I. K. M. Zaporoskiego/całość
| <<< Dane tekstu | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Ordynacya Woyská I. K. M. Zaporoskiego | |
| Pochodzenie | Ordynacya Woyská I. K. M. Zaporoskiego | |
| Data wyd. | 1625 | |
| Miejsce wyd. | Niedźwiedzkie Łozy | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
| |
| ||
| Indeks stron | ||
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
My Stániſław ná Koniecpolu Koniecpolſki / Sendomierſki Hetan Polny Koronny / Wieluńſki / Barſki / Kowelſki w. Stároſtá. Tomaſz ná Zámośćiu Zamoyſki / Kiiowſki / Knyſzyńſki / Jan z Zurowá Dánielowic / ziem Ruſkich / Buſki / Korſzyńſki Woiewodowie. Háwryło Hoyſki / Máćiey Leśniowſki / Bełſki / Kániowſki / Kiiowſki / Radzborſki / Marćin Kázánowſki / Hálicki / Boguſłáwſki Káſztellanowie / Stániſław z Potoká Potocki / Stephan Niemierzyć / Kiiowſki Podkomorzowie / Jákub Sobieſki / Kraſnoſłáwſki / Alexánder Báłában / Trębowelſki / Adam Kálinowſki / Brácławſki / Winnicki / Kocháńſki / Stároſtowie. Conſtáty Korybut / Wiśniowiecki / Cerkáſki / Jerzyż z Oſtrogá / Záſłáwſkie Xiążętá / Jánuſz Tyſzkiewic / Mikołay z Potoká Potocki Woiewodźić / Brácłáwſki / Tomaſz Sklińſki / Zygwulſki / Teodor Jelec Chorąży / Philon Strybut / Cześnik Kiiowſki / Jan Bielecki / Stároſłowie J. K. M. y Rzeczypoſpolitey / do wpráwienia w przyſtoyny porządek woyſká Zaporoſkiego / y do opowiedzenia im wóley JKM. y Rzeczypoſpolitey Comiſarze náznáczeni.
Oznáymuiemy / iż doſyć czyniąc porucżeniu Rzeczypoſpolitey y powinnośći ktorąſmy ná Się wźięli / Szukáliſmy wſzytkich Spoſobow / ktore nam czáſ y okázya podáwáłá / áby było intencyey / y potrzebie Rzeczpoſpolitey / iáko nábárźiey ſie wygodźić mogło / iáko znamnieyſzym Rzeczypoſpolitey zawodem / y krwie przelaniem. Do czégo z miłośći náſzey / y wiary powinney ku Rzeczypoſpolitey / nie tylko pracey / ále y odwagi zdrowia nie żáłowáliſmy / y zá Bożą pomocą / y zgodą nas wſzytkich / do tákiego rządu / y posłuszeńſtwá woysko J. K. M. Záporoſkie przywiedliſmy.
Naprzod / iż nabárźiey Rżeczpoſpolitą obchodźiło / y obchodźić słuſznie miáło / wchodzeniu ich z Pańſtw Rzeczypospolitey ná Morze / nád wyrázny zákaſz / tákże zbrodnie w miástách J. K. M. popełnione. Te iż przez ſzáble zánaſtąpieniem woyſká Koronne° ſą zacnie pokaráni / tym ktorych ſzczęśćie y wola Boża od tákiey kaźni záſłoniłá / y oſtátek krwie swoiey przy ktorey Rzeczypoſpolita ich zostáwiła / ná odwagi y uſługi R. P. ofiáruią y obiecuią cáłym imieniem J. K. M. y Rzeczypospolitey odpuſczamy. Tákże áni tym / ktorzy w ſłużbie K. J. M. zostáną / áni tym ktorzy do obeśćia ſwego według woley J: K. M. zwrocą ſię ſpokoynie / ſzkodzić to ná potym nie ma / byle iedno Stároſtom / y urzędnikom ſwoim ná potym powinne poſtánowienie y poſłuſzeńſtwo oddawáli / w żabne iurisdykcye y rządy ſie nie wdáwáli. Wiedząc przytym rzecz przyſtoyną / áby woyſko Zaporoſkie z poddanych J.
K. M. zebráne będąć / głowę ábo ſtárſzego swego / iáko zdawnych czáſow bywáło / z rámieniá J. K. M. ábo Jch Mćiow Pánow Comiſarzow Koronnych / zá wiadomośćia J. K. M. bywali. Tedy máiąc moc od J. K. M. y Rzeczypoſpolitey zleconą fobię: Jáśme Wielmożny J. M. Pan Woiewodá / ſendomierſki / hetman Polny Koronny / Wielnſki / Barſki / Kowelſki ſtároſtá. Zá wiadomośćią naſ wſzytkich zá zdániem ich z pośrzodka ſámych ze podánie ſtárſzego Pána Micháłá Doroſzynká / y ná potym zéwſze temu tylko ſtarſzemu / ktorego J. K. M. y náſtępuiący Krolowie Polſcy Pánowie / przez Hetmánow Koronnych / z pośrzodká ichże ſámych obránego podáwáć będą / poſłuśni bydź máią. A ieśliby powinnośći ſwoiey nie doſyć uczynił / tedy ſtárgenań / przed J. K. M. y Hetmány Koronnemi przełożyć / innego z pośrzodká ich o podánie pokornie proſić máią. Coż y po ześćiu káżdego ſtarſzego / uczynić będą powinni. Jeśliby iednak w wielkiey odległośći woyſko było od J. K. M. y od Hetmánow Koronnych: tedy mogą obrać między ſobą ſtárſzego / dla zátrzymánia rządu woyſkowego / do tego czáſu áż im K. J. M. przez Hetmáná Koronnego / z pośrzodká ich obranego poda.
Przyſięgę iák ten teraz między ſtaroſty J. K. M. Pánow Hetmánow / przy bytnośći Ich Mćiow Pánow Comiſarzow oddał / y inſzy ná potym będący / tákowąſz przez zeſłánem od Hetmánow wykonáć máią. Ktorą ieſt temi ſłowy.
Ja Michał Doroſzynko / przyśięgam Pánu Bogu w Troycy świetey iedynemu. Iż Naiáśnieyſzemu Zygmuntowi Trzeciemu Krolowi Polſkiemu iego naſtępcom / y Rzeczypoſpolitey y Koronie Polſkiey na tym urzedzie moim / do woley y łáſki J. K. M. będąc / we wſzytkim cáłą wiárę / y poſłuſzeńſtwo záchowáć będę / przeſtrzegáć we wſzytkim J. K. M. y Rzeczpoſpolitą / hámuiąc wſzeláką ſwawolą y niepoſłuſzeńſtwo. A miánowićie áni ſam przez ſię / ani przez inſze oſoby przećiwko Ceſárzowi Tureckiemy / ziemią áni morzem / oprocz rózkazánia K. J. M. y Rzeczypoſpolitey / chodźic áni woiować mam. Owſzem ieśliby kto co chciał z woyſká J. K. M. mnie zwierzonego / lub ktokolwiek inſzy uczynić / a ia bym o tym wiedział / Tedy K. J. M. y Hetmáná oſtrzegáć mam / y owſzem ſam ſię przećiwko takiemu záſtáwiáć będę powinien. Ná żadne też łupy y ochotniká / áni też wypiſanych wołać y łupić bez woley J. K. M. y Rzeczypoſpolitey nie będę / owſzem tákich karáć według powinnośći moiey powinien będę. Ták ze wſzytkim kondycyom w namnieyſzym punktćie / ná Niedzwiedzkich Łozách / ktore od J. K. M. y Pánow Comiſárzow mianowane / ze wſzyſtkim Towárzyſtwem moim / doſyć czynić powinien będę. A iż J. K. M. dla lepſzego porządku o liczbie ich wiedzieć chce / y iáko nawiękſzy plác wzbudzonym woyſku uczynić / y do ſłużby Rzeczypoſpolitey ſpoſobnieyſzemi mieć chce. Zlecił áby ſpiſali porządek woyſká wſzytkiego / y wiele w ktorym mieście J. K. M. ma ich przemieſzkiwać. Tedy áby tym łádniey y ſpoſobniey / w domach ſwych to uczynili / do czego nam łácnieyſze śrzodki / niżby ſię to tu ná tym mieyſcu ſtáć mogło / pokazali. Od dnia ſzóſtego Liſtopádá / aż do dnia ośmnaſtego Grudniá / w teráźnieyſzym roku / wedle Kálendarzá Nowego: to ieſt / w ſześći liedzielách zupełnych czáſ im náznaczamy / áby ſię w liczbie wſzyſcy w ſześćiu tyſięcy zawarli / ſpiſawſzy porządnie regeſtrá / iako wiele ich w ktorym mieśćie mieſzkać będzie. Ktore regeſtrá lub J. M. P. Hetmánowi / lub Pánom Comiſſarzom do tey ſpáwy náznáczonym oddádzą / ztámtąd do ſkárbu Koronnego oddáne / z ſkárbu záś do Pánow Stároſtow extráktem wyimowáne bydz máią; A ná potym każdemu Stárośćie ſucceſſiwe przy Inwentarzách podáwáne będą. A tym ktorzy zoſtáną wypiſáni ſzkodźić nic nie bedzie / y karáć ich podſtárościowie nie máią / o to że w woyſku Zaporoſkim byli. Ktora liczbá ſześć tyśięcy powaga J. K. M. y Rzeczypoſpolitey / ná kazdą uſługę Rzeczypoſpolitey záchowuiemy / y ſłużbę imieniem Rzeczypoſpolitey przypowiádamy. Ták iż była ſześć tyſięcy / ktorzy będą w regeſtr w piſani / wſzyſcy ogułem káżdy z oſobná / wolnośći y praw od Krolow Ich M. Polſkich / y od J. K. M. ſzczęśliwie nam Pánuiącego nádánych / tak iáko przedtym záżywáli / záżywać będą. Ták je wolno im będzie używáć przyſtoynego pożywienia / iáko hándlow / łowienia ryb / y zwierzá. Tym iednák ſpoſobem / áby zadnym pożytkom Stároſtowym nie czynili przeſzkody / iázów y uchodow do Staroſtw zdawná należących zániecháli; Na ktore woyſko żołdu dorocznego na święto / Swiętego Illá Ruſkiego[1] / złotych ſześćdzieśiąt tyśięcy Polſkich / ktore w Kiiowie mieście od J. K. M. odbierać będą. A Stárſzym przychyláiąc ich do ſłużby J. K. M. y Rzeczypoſpolitey / żeby tym pilniey urzędow / y powinnośći ſwoiey przeſtrzegáli. Jurgielty takie náznáczamy. Stárſzemu nádewſzytkim woyſkiem Jurgieltu dorocznego ſześć ſet złotych. Obozowemu złotych ſto. A Száwułom dwiemá po złotych pultoráſta / Piſárzowi złotych ſto. Pułkownikom ſześćiom po złotych pięćdzieſiąt / Setnikom ſześćiomdzieśiąt po złotych piećdzieſiąt / á Sędziemu woyſkowemu złotych ſto. Z tey liczby złotych ſeśćiu tyśięcy po tyśiącu / ábo iáko wiele J. M. P. Hetman zá wiadomośćią od Stárſzego ich / według czáſu y okázyey będzie rozumiał potrzeby ná Niźie Zaporochámi mieſzkáć / y powinnośći zwykłe w dawániu wiadomośći o nieprzyiaćielu / bronieniu iemu przepraw / y zátrzymániu mieyſcá támte oddawać Rzeczypoſpolitey będą powinni. Oſtátek ich záś za włośćiami ſtołać / zá oznáymieniem Hetmáná Koronnego do woyſká Kwárciánego / abo gdzie potrzeba ukaże R. P. przeſtrzegaiąc w ciągnieniu wſzelákiego uciążenia ludzkiego / będą zawſze przybywali. Jeśliby ſię też ſamemu ſtárſzeo tráfiło odyść ná Záporoże. Tedy tu ná włośći zoſtáwić ma człowieká ná ſwym mieyſcu rozſądnego / ktoryby wſzelkiego porządku / á oſobliwie ludziom okrzywdzonym / ſkuteczney y nie odwłoczney ſpráwiedliwośći przeſtrzegał. A zeby ſię od nich nikomu krzywdá nie działá; Tedy nie máią ſię wzadne Juryſdykcye Zamkowe / Duchowne / áni mieyſkie wdawać. Sprawiedliwość záś kázdemu ukrzywdzonemu od nich / przez Hetmanow y ſtárſychich przy obecnośći Podſtárośćiow. A my záś przez zacnych Podſtároſtow / wedle opiſania Práwa poſpolitego czyniona bydz ma / á ſami między ſobą ſądzić ſie máią. Ná morze / áni Dnieprem / áné żadnemi Pańſtwy Rzeczypoſpolitey przyległemi / rzekámi chodzić nie máią / áni pakt z Ceſarzem Tureckim / lądem / áni woda żadney woyny z ſąſiády Rzeczypoſpolitey / bez woley J. K. M. y Rzeczypoſpolitey wczynać nie będą. Czołny Morſkie záraz przy widzách naſzych popalą / y inſzych pod śrogiem karániem robić nie będą / áni czołnow żadnych morſkich / áni lip ſpuſzczáć Dnieprem / ani inſzemi rzekámi nie będą / á Pánowie Stároſtowie temu zabiegáć y bronić tego máią. Wdobrách źiemſkich Szlácheckich / Duchownych; tym tylko wolno mieſzkać będzie / ktorzy będą Pánom ſwoim poſłuśni / y ktorych áni cierpieć zechcą / tych ze chcemy mieć / áby żaden kto nie bedzie Pánu ſwemu poſłuſzny / do daty dwunaſty Niedziel od daty tego piſánia / aby nie mieſzkał w dobrách ſzlácheckich / áni Duchownych. Wſzyttie tátże uchody / tákże grunty / y inſze dobrá / ktore ſobie po te czáſy nie ſłuśnie uzurpowáli / zárázem bez wſzelákiey odwłoki / Stároſtom / Dzierżawcom / y Pánom dziedziczným puśćić máią; Ná ktoreby práwá żadneo przed Pány Comiſſarzámí ktorych do opiſánia woyſká náznáczamy niepokazáli. A ktoby niechćiał bydź poſłuſzny Pánu ſweu / á zátym nie mogłby wt ych dobrách / Dziedzicznych / Szlácheckich / y Duchownych mieſzkáć / tedy przed wyſzćiem tych dwunaſtu Niedźiel / wolno mu będzie dom / y zrąb iego przedać / tákiemu człowiekowi / ktoryby Pánu ſwemu poddáńſtwo y powinność zwykłą oddawał. Ośiewki iednák ich ozimie / y inne Stároſtowie / y Pánowie im zebráć máia pozwolić. A żeby ſię woyſko w żadne rzeczy ſobie nie należące nie wdawáło / zá wolą J. K. M. y Rzeczypoſpolitey pilno tego przeſtrzegáć máíą / aby przymierza z żadnemi ſąśiedzkiemi Páńſtwy zawierać / áni żadnych poſłow poſtronnych Pánow przymowáć / áni ſię przez poſelſtwá znośić / ání ná ſłużby P. P. obcych záciągać ſię nie ważyli / ináczey muſiáłáby Rzeczpoſpolita ich / nie zá wierne poddáne / ále zá nieprzyiaćioły mieć / ktorzyby ſobie coś oſobnego / nád inſze Rzeczypoſpolitey członki przywłaſzczeli. Záczym (poniewaſz by ſię tey łaſki J. K. M. y pracey ludzi wielkich niewdźięcznemi pokazáli) iáwną y oſtrą ſurowośćią / bez znoſzenia ſię z nimi dalſzego / muśieliby bydz karáni. Jáko bowiem zá pokazániem wolnośći im nádánych R. P. przyznácznym upokorzeniu / im wyſtępki przeciwko Rzeczypoſpo: popełnione odpuſzcza; ták też táż Rzeczpoſpolita pilnie to waruie / że / ieśliby ſię niewdzięcznemi tey łáſki pokazáli / y nie dotrzymáli ſłowá / y przyśięgi ſwoiey / lub we wſzytkich punktách / lub w ktorymkolwiek z nich / ání Práwá y wolnośći im nadáne / táko niepoſłuſznym Rzeczyp: áni łáſkáwość náſzá / y odpuſzczenia zbrodni / y to coby ſię kolwiek gwoli nim teraz uczyniło / żadney wagi mieć nie má / y owſzem nie ogladáiąc ſię ná to Rzeczpoſpolita / iáko przeciwko przeſtępnem woley J. K. M. poſtępować będźie. A iż te wſzytkie punktá y kondycye woyſko Zaporoſkie / poczuwáiąc ſię w powinności ſwoiey / iáko wierni J. K. M. poddání / y Rzeczypoſpolitey przyięli / i że onym doſyć czynić ná potomne czaſy będą powinni / przyſięgám potwierdzić. Tego na znak pieczęć woyſkową tu przyciſnawſzy / kilká ſtárſzych rękámi właſnymi podpiſali ſię. A nád to wſzytko / nie tylko ſtarſzy / ále y Czern wſzytká woyſká J. K. M. Páná náſzego Miłościwego Zaporoſkiego / wſzyſcy jednoſtáynie / y káżdy z naſ z oſobna. Przyśięgamy Pánu Bogu w Troycy Swiętey iedynemu ná to: Iż czyniąc doſyć woley J. K. M. Páná naſzego Miłościwego od tego czaſu / wierność poddánſtwá J. K. M. záchować poſłuſzeńſtwo wſzelakie ſtárſzym náſzym oddawać; Ná morze Dnieprem nie chodźić; Ceſárza Tureckiego nie náieżdzác; Czołny wſzytkie morſkie popalić; przymierza z poſtronnemi Pány / y nic tákowego coby z obrázą J. K. M. czynić nie mamy / owzſem temu wſzytkiemu / co od dniá dziśieyſzego z Pány Komiſarzámi poſtánowiło ſię / czynić doſyć mamy; Działo ſię w Obozie Oſtrowá / ná Niedzwiedzkich Łozách / dniá ſzoſtego. Liſtopadá / Roku Tyſiącnego ſześćſetnego dwudźieſtego piątego. A do ſpiſánia liczby woyſká / tákże rewidowania praw ná grunty / z pośrzodká śiebie Jch M. Páná Hálickiego / J. M. P. Podkomorzego Kiioſkiego / J. M. Páná Chorążego Kiiowſkiego / J. M. Páná Stároſty Zygwułſkiego / użeliſmy.
.jpg)
.jpg)
Z Nayćieſz Kozacy Krolá Páná ſwego /
v reſz Hetmana w bitwách potężnego.
Cny narod Lechow / ktory męſtwem ſłynie
Poki Dniepr płynie /
Nie dawnych czáſow / Turczyná płaſzáli
W Wołoſkich polách / z nim ſię uganiáli.
Kádey Báſſow / Spáhiow / Jánczárow /
Zdrádnych Tátárow.
Nie pomogły nic ich burzące dziáłá /
Tám hárdośćiego śiła ſzwankowáłá.
Sam Ceſarz Oſman proſił ſię pokoiu /
Uſtawał w boiu.
Gdy mężny Hetman Chodkiewic w ſławiony /
Przez niego Moſkal / y Szwed poſkromiony /
Zacnę Rycerſtwo do boiu ſpráwował /
Regimentował.
Podczáſzy Możny y ſercá wielkiego /
Polna Buława od Krolá ſwoiego
Szturmy gwałtowne nie ſtráſzne mu były;
Tureckie ſiły.
Ználiśćie męſtwo / ſamiśćie doználi
Gdyśćie ſię z Turki częſto uganiáli.
Słucháć wam było Polskiegó Hetmáná /
y Krolá Páná.
Ktory nie pragnął krwie wászey przelania /
Z dobroći Boskiey: Lecz nápominánia
Czynił / żebyście miast nie plądrowali /
Nie náiezdzáli.
Gdyž Turcy zdrádnych spuszczali Tátárow
W Polskie kráie másłocnych Jánczárow;
Zkąd z plonem wielkim zPolski wychodzili /
Miasta palili.
Mowiąc żeśćie wy do woyny przyczyną
Kozacy morscy; nie Car nász zá winą.
Znieśćie walecznych Dnieprowych Kozakow /
Ruskich Junakow.
Częste poselstwa otym przysyłáli
Ni oczym inszym / otym tráktowáli.
Chcąc wam zábronić morskiego pławienia
Ziem spustoszenia.
A niedźiw że się mocy waszey bali /
Z zamkow / z miast swoich przed wámi pierzcháli.
Doználi tego w Wołoskiey krainie:
Kędy Niestr płynie.
Kiedyśćie ná nich w Namioty wieżdżali /
Biiąc / śćináiąc / dziálá zalewáli.
Stąd na Tabory zdźiał ná nas strzeláli /
Y szturmowali.
Przyznáć to muśi káżdy żołnierz práwy /
Ze Bog sam wten czás był ná was łáskáwy
Słužćiesz do końcá / Oyczyźnie / Krolowi /
y Hetmánowi.
Uderzćie czołem / y odrzuććie zbroie /
Záłosne to są Láchom krwawe boie;
Lepiey tę moc z nieść: siłę na Turczyná /
y Tátárzyna.
Boże się pożal uporu waszego /
Przeciwko Pánu wzruszenia tákiego.
Gdysz Bog sam wálczy zá przełożonemi /
Krolmi wielkiemi;
Ználiście dobroć / Comisárskie prośby /
Tákże Tureckie ná Koronę grośby.
Iż páktá złamać chćiał z námi Przymierze /
Ktoż krzyw w tey mierze?
Posłowie wielcy grośby ponośili;
Wzgárdę od Turkow goyście w źiemi byli
Pod ten czas práwie gdy pokoy potwierdzał /
W Cárygrod wieżdzał.
Przez co Kántymir zdrádny y zMurzámí /
Do Polski wpadał częstemi slákami;
Ruś y Podole szeroko wypalił;
Z plonem się chwalił:
Lecz mu waleczny Hetman zábiegł drogę /
Y zádáł zdraycy krwáwobitną trwogę.
Uszedł z postrzałem; w Niestrze ich nurzano /
Plon odebrano.
Wiele tyśięcy na plácu ich legło /
Ledwie coś máło do lásow ubiegło /
Ktorzy swey zdrády gárdłem przypłáćili;
Chłopi ich bili.
Zá co Polacy cześć Bogu czynili /
Z zwyćięstwa tego wieźnie prowádźili
Krolowi Pánu / Pogánin strapiony /
Z bitwy strácony;
Znayćiesz Mołoycy mężnego Hetmana;
Czćicie / słuchayćie Krolá swego Páná
Rycerstwo mężne / Senatorow iego /
Chcąc uyść od złeo
Kośćioły / Cerkwie Chrystusowe sługi /
Metropolity dla duszney posługi.
Zdawna nádánych z rámienia Pańskiego /
Krolá Polskiego.
A Bog wam zawsze będźie błogostawił /
Ten ktory Turkom imię wásze wstawił.
Y żyć będźiećie w szczęśliwym pokoiu /
Y sławni w boiu.
Boże ktory maż wszytkie Państwá w mocy.
Niebo y Ziemię: Miesiąc służy w nocy.
Day miłość; zgode / Chrześciáńskim Panom:
Y wszytkim stanom.
.jpg)
