[58]II.
Jeżeliś cieniem, rozwiej się przede mną!
Niech nie wyciągam do Ciebie daremno
Ramion z wieczystą tęsknotą!
Niechaj pożary nie trawią mi ducha,
Gdy noc ta cicha, milcząca i głucha,
Pochodnię rozpala złotą.
Wstań w blaskach słońca, lub wróć się do rdzenia
Wiecznych tajemnic! niech mego pragnienia
Nie drażnią zdroje zwodnicze!
Czemu, jeżeli ja znać Cię nie mogę,
Olbrzymia maro, zachodzisz mi drogę,
Zakryte mając oblicze?
Czem jesteś, powiedz, czem jesteś w swej treści?
Czy Ciebie duchy zrodziły w boleści,
Jak matka rodzi swe dziecię?
Czy nie ujęte i mgliste Twe ciało
Z tęsknot, z pożądań, z pragnienia powstało,
Z łez tych, co płyną na świecie?
Czyś Ty jest złotej jasności odbicie
O smutnych źrenic, utkwionych w błękicie,
Jak słońce drżące w łzach rosy?
Czy z oceanów podniosłeś się tchnienia,
Wielki, a mglisty, jak senne marzenia,
Aby zapełnić niebiosy?
Czyś powstał z burzą, co gromy swojemi
[59]
Wstrząsała zręby tracącej dech ziemi,
Ciskając globy w odmęty?
Czy imię Twoje zostało nazwanem
Gdy człowiek kornem uderzył kolanem
Przed zgrozą, wołając: „święty!”
Czy cień Twój wtedy opadał na światy,
Gdy trysły z pąków wiosennych róż kwiaty,
I pierwsze tchnienie miłości;
Gdy pierś wezbrana rozkoszą bez końca,
Własną potęgą rzuciła wskróś słońca
Zarys nieskończoności?
Czyś pierwej był Ty, czy duch ten stęskniony,
Co patrząc w światów gwiaździstych miljony,
W ciche, błękitne przestworze,
Ogarnion dziwem, i trwogą, i mocą,
Rwał się, jak ptaki, co w skrzydła trzepocą,
I pierwszy zawołał: „Boże!”
O! kto mi powie?.. o! kto mi to powie?..
Byt wiekuisty, zamkniony w mdłem słowie...
Otchłań — w koronie wszechmocy...
Cień majaczący kształtami olbrzyma,
Co mnie porywa, i więzi, i trzyma,
Drżącą w śmiertelnej niemocy!
[60]
W ucisku ducha słyszę, jak nad głową
Przepaście toczą skałę Syzyfową
Wiecznych zagadnień istnienia...
Wyciągam dłonie w noc głuchą, w noc ciemną...
Wkoło mnie, we mnie, pode mną, nade mną,
Ty — pełen błysków — i cienia!
