Wikiźródła

Pomoc:Przestrzeń nazw

  Uwaga! Strona jest w trakcie opracowywania.
Niektóre informacje mogą być niepełne, a linki mogą kierować do nieistniejących stron.
Strona w opracowaniu zgodnie z ustaleniami w Skryptorium.
Przestrzenie nazw na polskich Wikiźródłach
Zwykłe przestrzenie nazw
Przestrzeń nazw Odpowiednia strona dyskusji
0 (główna) Dyskusja 1
2 Wikiskryba Dyskusja wikiskryby 3
4 Wikiźródła Dyskusja Wikiźródeł 5
6 Plik Dyskusja pliku 7
8 MediaWiki Dyskusja MediaWiki 9
10 Szablon Dyskusja szablonu 11
12 Pomoc Dyskusja pomocy 13
14 Kategoria Dyskusja kategorii 15
100 Strona Dyskusja strony 101
102 Indeks Dyskusja strony 103
104 Autor Dyskusja autora 105
124 Kolekcja Dyskusja kolekcji 125
710 TimedText TimedText talk 711
828 Moduł Dyskusja modułu 829
Nieużywane
2300 2301
2302 2303
Wirtualne
-1 Specjalna
-2 Media
Liczby w skrajnych kolumnach tabeli oznaczają numer przestrzeni nazw, linkują jednocześnie do spisu stron, które są w danej przestrzeni nazw.



Uwagi ogólne

edytuj

W języku polskim nazwa strona jest używana w znaczeniu strony wikiźródłowej (szerzej internetowej) oraz strony książkowej. W tym dokumencie mowa jest o stronach internetowych na Wikiźródłach, jednak nazwa Przestrzeń nazw Strona dotyczy przestrzeni nazw stron internetowych tyczących się stron dokumentów.[1]

Na Wikiźródłach, podobnie jak na innych wiki, nazwa strony musi być unikalna. Określenie przestrzeń nazw oznacza, że dana nazwa w jednej przestrzeni nazw się nie powtarza. Przestrzeń nazw do jakiej należy dana strona rozpoznajemy po tzw. prefiksie, czyli wyrażeniu poprzedzającym nazwę strony a oddzielonym od niej dwukropkiem.[2]

Przykład:

Pomoc:Przestrzeń nazw

Nie koliduje to w żaden sposób ze stroną:

Użytkownik:Przestrzeń nazw
lub
Szablon:Przestrzeń nazw

Ponieważ jednak Strona jest aliasem prefiksu Help, to w przypadku:

Pomoc:Przestrzeń nazw i Help:Przestrzeń nazw

mamy do czynienia z tą samą stroną.

W praktyce jednak ta użyteczność sięga dużo dalej. Przede wszystkim strony mogą pełnić specjalne funkcje – np. dyskutuje się na stronach dyskusji a nie bezpośrednio na (swojej lub cudzej) stronie użytkownika, mimo że technicznie byłoby to możliwe. Część przestrzeni nazw ma jednocześnie specjalne ustawienia, a więc cechy umożliwiające lub ułatwiające korzystanie w pożądany sposób ze stron w nich się znajdujących.

Lista wszystkich przestrzeni nazw wraz z generycznymi (tzw. kanonicznymi) nazwami: lista
Lista z minimalnym opisem jest dostępna jako Specjalna:NamespaceInfo.

Lista aliasów (poza nazwami kanonicznymi):

  • Wikiskryba – Użytkowniczka, Użytkownik
  • Dyskusja wikiskryby – Dyskusja użytkowniczki, Dyskusja użytkownika
  • Wikiźródła – WS, Wikisource
  • Dyskusja Wikiźródeł – Wikisource talk
  • Plik – Image, Grafika
  • Dyskusja pliku – Image talk, Dyskusja grafiki
  • Autor – Author
  • Dyskusja autora – Author talk
  • Kolekcja – Collection

Specjalne cechy stron w zależności od przestrzeni nazw

edytuj

Jak wspomniano powyżej, podzielenie na przestrzenie nazw umożliwia wyodrębnienie stron używanych w danym celu ale również takie ich wyspecjalizowanie, że pewne techniczne aspekty są ukryte przed użytkownikiem i pożądany efekt może być szczególnie łatwo osiągnięty.

  • Szukanie wśród strony tylko jednej lub wybranych przestrzeni nazw.
  • Informacje o zmianach w treści strony tylko w określonych przestrzeniach nazw.
  • Włączenie lub wyłączenie możliwości tworzenia podstron (np. w przestrzeniach Plik, Kategoria i MediaWiki nie można tworzyć podstron).
  • Oferowanie wybranej strony tylko z określonej przestrzeni nazw (głównej).
  • Zmiana funkcjonalności wikilinków ( [[ ‏wikilink‏ ]] , gdy cel linku jest w przestrzeni nazw Kategoria lub Plik. W innych wypadkach linki są aktywowane po kliknięciu myszą, w tych przestrzeniach nazw jednak istotne funkcje oprogramowania są uruchamiane przy zapisie strony (Kategoria) lub przy renderowaniu (graficznym przedstawianiu treści) (Plik).
  • Zmienia funkcjonalność składni {{ ‏nazwa_strony‏ }} tak, że domyślnie jest transkludowana (lub substytuowana) strona Szablon:‏nazwa_strony‏.
  • Dostosowanie informacji widocznej przy edycji strony w zależności od przestrzeni nazw.
  • Umożliwienie by szablony wyświetlały różny tekst w zależności od strony, na której są transkludowane.
  • Utrudnienie dostępu do zakresu stron dla pewnej grupy użytkowników – np. domyślna prezentacja tekstów z przestrzeni głównej czytelnikom.
  • Uniemożliwienie edycji niektórych strony w zależności od posiadanych uprawnień.
  • Powiązanie każdej strony z jej parą – stroną dyskusyjną.
  • Prezentacja strony w specjalny sposób (np. w formie formularza z polami do wypełnienia) – w przestrzeni Indeks. Jest to również związane z modelem zawartości.[3]

Omówienie poszczególnych przestrzeni nazw

edytuj

Strony dyskusyjne

edytuj

Jak podano wyżej, każda strona (z wyjątkiem wirtualnych) ma towarzyszącą stronę dyskusyjną. Zazwyczaj sposób ich użycia nie jest tak ściśle uregulowany jak korespondującej strony „podstawowej”. Zamieszczamy tam uwagi, krótkie wyjaśnienia, niekoniecznie bardzo formalne, dyskusje dotyczące korespondującej strony.
W przestrzeni nazw umieszczamy: uwagi i ewentualne dyskusje dotyczące konkretnej (korespondującej) strony
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: luźnych dyskusji czy uwag nie związanych z tematem danej strony w przestrzeni, dłuższych wątków dyskusyjnych między dwoma uczestnikami a nieinteresujących dla ogółu, dyskusji nie na temat, tekstów naruszających prawo autorskie
Poniżej w opisie stron dyskusji będą jedynie wskazywane ich specjalne funkcje.

Przestrzeń główna

edytuj

W nomenklaturze międzynarodowej (i w naszym żargonie) main. Przestrzeń nazw wyróżniona w ten sposób, że (zazwyczaj) nie jest konieczne użycie prefiksu, gdy odwołujemy się do tej strony. Wyjątkiem będzie jedynie sytuacja, gdy chcemy transkludować stronę z przestrzeni głównej. Wtedy konieczne jest użycie składni następującej: {{:‏nazwa_strony‏ }}.
Typowa budowa strony w przestrzeni głównej na polskich Wikiźródłach jest opisana w poradniku Budowa strony w przestrzeni głównej.
W przestrzeni nazw umieszczamy: opracowane teksty przygotowane dla czytelnika, tzw. redirecty tj. strony ujednoznaczniające tytuły tekstów, strony ujednoznaczniające (odnośniki to tekstów o tej samej albo bardzo zbliżonej nazwie)
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: dyskusji, uwag, stron pomocy, projektów, stron o autorach

Dyskusja

edytuj

Funkcja:

Wikiskryba

edytuj

Zawiera strony prezentujące wikiskrybę.
W przestrzeni nazw umieszczamy: Na stronach głównych można, jeśli się odczuwa taką potrzebę, zamieścić jakieś informacje o sobie. Mogą się na niej znaleźć skróty prowadzące do interesujących przyborników, spis projektów w których bierzemy udział, braliśmy lub zamierzamy wziąć. Jest to strona do osobistego użytku. Na podstronach można wypróbowywać różne rozwiązania, można robić notatki, traktować jak brudnopis.
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: treści naruszających prawo autorskie, obraźliwych. Do dobrego tonu należy nieumieszczanie deklaracji religijnych i politycznych. Niemile widziane jest pisanie bez co najmniej domniemanej zgody w cudzych stronach i podstronach.

Dyskusja Wikiskryby

edytuj

Zawiera strony na których prowadzimy dyskusję z danym użytkownikiem.
W przestrzeni nazw umieszczamy: uwagi na temat tekstów, autorów, stron na wikiźródłach, rozwiązań technicznych związanych z wikiźródłami
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: nie jest mile widziane prowadzenie dyskusji na tematy niezwiązane z wikiźródłami

Wikiźródła

edytuj

Zawiera strony dotyczące Wikiźródeł, społeczności wikiskrybów, projekty koordynujące nasze prace, centralne miejsca dyskusyjne.
W przestrzeni nazw umieszczamy: ogólne wytyczne dotyczące naszych działań, miejsca do dyskusji tematycznych o charakterze ogólnym, projekty koordynujące nasze działania
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: stron pomocy, prywatnych, kontrowersyjnych opinii, tekstów

Dyskusja Wikiźródeł

edytuj

Funkcja:

Plik

edytuj

Każdy plik na Wikiźródłach ma stronę w przestrzeni nazw Plik. Strona ta zawiera informacje o pliku, pochodzeniu, wielkości, licencji na której jest udostępniany. Udostępnia podgląd pliku i linki do wszystkich miejsc, gdzie plik jest wykorzystywany. Większość plików używanych przez nas jest udostępnione w repozytorium Wikimedia Commons. Na Wikiźródłach pliki są trzymane wyjątkowo.
Ze względu na przeznaczenie tej przestrzeni nazw istnieją specjalne dostosowania funkcjonalności oprogramowania wiki. I tak:

  • [[Plik:‏zdjęcie.jpg‏]] wstawi obrazek bezpośrednio na stronę (choć nie dźwięk), oraz uczyni go linkiem do strony opisującej.
  • [[Mediawiki:‏zdjęcie.jpg‏]] stworzy odnośnik (link) do obrazka lub dźwięku.
  • [[:Plik:‏zdjęcie.jpg‏]] stworzy odnośnik do strony opisującej obrazek.

W przestrzeni nazw umieszczamy: pliki używane tylko wewnętrznie na Wikiźródłach (np. w jakiejś dyskusji), pliki naruszające ewentualnie prawa autorskie kraju pochodzenia (ale nie polskie i nie amerykańskie)[4]
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: plików naruszających prawo autorskie polskie lub amerykańskie, plików które powinny być na Commons, plików nie mających związku z Wikiźródłami

Dyskusja pliku

edytuj

Funkcja:

MediaWiki

edytuj

To przestrzeń nazw przeznaczona na specjalne strony konfiguracyjne, które dostosowują daną wiki do oczekiwań użytkowników. Dotyczy to na przykład komunikatów systemowych, gadżetów.
Ponieważ są to ustawienia dotyczące wszystkich lub wielu użytkowników, dostęp do stron jest w tej przestrzeni ograniczony do administratorów lub administratorów interfejsu (strony z zakończeniem .css i .js).
Tłumaczenia komunikatów systemowych znajdują się z reguły na translatewiki.net. Tylko ustawienia charakterystyczne dla polskich Wikiźródeł powinny się znaleźć w tej przestrzeni.
W przestrzeni nazw umieszczamy: strony konfigurujące polskie Wikiźródła, komunikaty systemowe w języku polskim, których wykorzystanie jest ograniczone do polskich Wikiźródeł, definicje gadżetów
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: tłumaczeń komunikatów, które mogą mieć zastosowanie w innych projektach, dokumentacji

Dyskusja MediaWiki

edytuj

Funkcja:

Szablon

edytuj

Przestrzeń przeznaczona do przechowywania fragmentów tekstu (w celu transkluzji, rzadziej substytucji) na innych stronach Wikiźródeł. Przy pomocy parametrów, szablon jest dostosowywany do zastosowania na konkretnej stronie.
Specjalnie utworzona podstrona służy do utworzenia dokumentacji szablonu.
Strony w tej przestrzeni są przy transkluzji (i substytucji) wybierane jako domyślne – tj. wpisując np. {{Ważny tekst}} transkludujemy stronę Szablon:Ważny tekst.
W przestrzeni nazw umieszczamy: szablony (czyli specjalnie zbudowane fragmenty tekstu do wykorzystania na innych stronach Wikiźródeł), dokumentację szablonów (na podstronach)

Dyskusja szablonu

edytuj

Funkcja:

Pomoc

edytuj

Przestrzeń nazw przeznaczona na poradniki dla edytorów Wikiźródeł, jednocześnie dokumentują stosowane u nas procedury i rozwiązania.
W przestrzeni nazw umieszczamy: poradniki dotyczące stosowanych na Wikiźródłach rozwiązań
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: bardzo ogólnych wskazówek np. dotyczących etykiety (takie lepiej umieścić w przestrzeni Wikiźródła), bardzo szczegółowych rozwiązań dotyczących pojedynczego szablonu (to lepiej umieścić w dokumentacji szablonu a więc w przestrzeni Szablon)

Dyskusja pomocy

edytuj

Funkcja:

Kategoria

edytuj

Strona kategorii może się składać ze zwykłego tekstu (np. nagłówka) i części dynamicznej powstającej przez włączenie nazw na których jest umieszczony odnośnik do danej strony (mówimy w tym wypadku do kategorii). Kategorie służą tworzeniu zbioru stron (lub plików), które łączy jakaś wspólna cecha. Strony takie są oznaczane przy pomocy linku [[Kategoria:‏nazwa_kategorii‏]]. Oprogramowanie wiki włącza wtedy taką stronę do listy stron pokazywanych na stronie kategorii.[5]
W przestrzeni nazw umieszczamy: bardzo krótki tekst, linki do kategorii powyżej
Kategorii nie tworzymy: jeśli miałaby się znaleźć w niej jedna strona.

Dyskusja kategorii

edytuj

Funkcja:

Strona

edytuj

Ta przestrzeń nazw jest ściśle związana z tym, czym się zajmują Wikiźródła – przepisywaniem tekstów. Jest związana z rozszerzeniem (patrz poradnik Idea proofreadingu ). Tu przepisujemy tekst z danego pliku (lub danej strony pliku).
W przestrzeni nazw umieszczamy: przepisany tekst, widoczny na skanie, drobne poprawki (oczywiste) są dozwolone, komentarze (z użyciem szablonu {{Przypiswiki}}) powinny być ograniczane do minimum

Dyskusja strony

edytuj

Funkcja:

Indeks

edytuj

Przestrzeń nazw w której umieszcza się strony grupujące linki do odpowiednich stron z przestrzeni Strona. Jest to centralny element tworzenia dokumentu w ramach rozszerzenia Proofread. Szersze informacje o tej przestrzeni nazw można znaleźć w poradniku Indeks jako centralny element na Wikźródłach. Choć nie ma tu ścisłych wytycznych, preferowane jest tworzenie jednej strony w przestrzeni indeks dla jednego tekstu. Przez specjalny szablon wygląd strony jest modyfikowany do formy formularza.
W przestrzeni nazw umieszczamy: sformalizowany opis danego tekstu wraz z linkami do skanowanych stron.
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: luźnych uwag dotyczących tekstu ani tym bardziej niezwiązanych z tekstem

Dyskusja indeksu

edytuj

Funkcja:

  • jak inne strony dyskusyjne
  • poza tym czasami – surowy OCR do wykorzystania przy przepisywaniu tekstu na poszczególnych stronach (po przepisywaniu usuwany)
  • jedna z podstron jest używana do rezerwacji indeksu (efektywnie do informowania innych użytkowników, że kto inny pracuje z tekstem i prosi o powstrzymanie się z ingerencjami na czas rezerwacji)

Autor

edytuj

W tej przestrzeni nazw umieszczamy strony o sformalizowanej budowie zawierające minimum danych o autorze lub tłumaczu i spis tekstów dostępnych na Wikiźródłach.
Praktyczne informacje o tworzeniu strony autora można znaleźć w artykule Strona autora.

W przestrzeni nazw umieszczamy: dane autorów i tłumaczy tekstów, które są na Wikiźródłach.
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: danych autorów tekstów, których nie mamy na Wikiźródłach, danych ilustratorów czy redaktorów, rozbudowanych biogramów, linków do tekstów których nie ma na Wikiźródłach (lub co najmniej nie będzie w krótkim czasie).

Dyskusja autora

edytuj

Funkcja:

Kolekcja

edytuj

Przestrzeń nazw wykorzystywana do tworzenia zestawień utworzonych tekstów. Przepisane utwory mogą być prezentowane w formie zestawień pod wybranym kątem. Poprzeczka nie jest tu specjalnie wysoka, ponieważ kolekcje mają prezentować podobne w jakimś aspekcie utwory – czy to formalnym (np. trylogie), czy tematycznym – np. literatura dla dzieci i młodzieży, czy na przykład dotyczące jakiegoś tematu.
Graficznie prezentowane są okładki książek funkcjonujące jako linki do tekstów. Wymogiem formalnym jest tu pełne przepisanie tekstu (wszystkie strony utworu muszą mieć co najmniej status przepisanej).
W przestrzeni nazw umieszczamy: technicznie rzecz biorąc jedynie krótki kod (szablon, kategorie, ew. odnośniki do innych kolekcji)
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: opisów podsumowań

Dyskusja kolekcji

edytuj

Spośród różnych stron dyskusji ta ma zupełnie szczególny charakter. Jest jedynie stroną techniczną. Służy jako szkielet do prezentacji na korespondującej stronie w przestrzeni Kolekcja okładek i linków do tekstu.
W przestrzeni nazw umieszczamy: linki do tekstów, które będą prezentowane na korespondujące stronie w przestrzeni Kolekcja, powinno to być zestawienia tekstów, które łączy jakaś cecha
W przestrzeni nazw nie umieszczamy: linków do tekstów nieprzepisanych, dyskusji dotyczących kolekcji (te należy prowadzić na przykład na stronie Wikiskryby)

TimedText

edytuj

TimedText to przestrzeń nazw przeznaczona na przechowywanie stron z tekstem związanym z filmem lub utworem dźwiękowym – na przykład transkrypcji, tłumaczenia (np. podpisów do filmu). Umożliwione jest powiązanie fragmentów dokumentu z właściwymi korespondującymi fragmentami utworu.

Jak dotąd nie używana na Wikiźródłach.

TimedText talk

edytuj

Funkcja:

Jak dotąd nie używana na Wikiźródłach.

Moduł

edytuj

Przestrzeń nazw w której znajdują się strony z kodem w języku Lua. Programy te mogą realizować zadania niemożliwe do osiągnięcia przy pomocy szablonów. Często cel jest realizowany w ten sposób, że szablon wywołuje moduł i prezentuje wyniki, zaś wikskryba używający szablonu nie musi nawet sobie zdawać sprawy, że właściwą pracę wykonuje w ukryciu moduł.
Specjalnie utworzona podstrona służy do utworzenia dokumentacji szablonu.
W przestrzeni nazw umieszczamy: kod strony w języku Lua, na podstronie opis i dokumantację

Dyskusja modułu

edytuj

Funkcja:

Specjalna

edytuj

Jest to zestaw stron tworzonych dynamicznie. Obejmuje różne zestawienia dotyczące Wikiźródeł. Linkować możemy w zwykły sposób gdy nie przekazujemy parametrów Ostatnie zmiany). W przypadkach bardziej skomplikowanych konieczne jest podanie pełnego adresu np.: http://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Special:Ostatnie_zmiany&limit=1000 .

Media

edytuj

Służy do tworzenia linku bezpośrednio do pliku znajdującego się na Commons (lub Wikiźródłach w przestrzeni Plik) nie zaś do strony opisującej plik.

Magiczne słowa używane w związku z przestrzeniami nazw

edytuj
Kod Efekt Przykład
Magiczne słowo
Magiczne słowo
zamieszczone na stronie
Pomoc:Test słowa 		Magiczne słowo
zamieszczone na stronie
Dyskusja pomocy:Test słowa
{{FULLPAGENAME}} Nazwa strony wraz z przestrzenią nazw Pomoc:Test słowa Dyskusja pomocy:Test słowa
{{NAMESPACE}} Nazwa przestrzeni nazw, na której umieszczony jest kod Pomoc Dyskusja pomocy
{{PAGENAME}} Nazwa strony bez nazwy przestrzeni nazw Test słowa Test słowa
{{NAMESPACENUMBER}} Numer przestrzeni, na której umieszczony jest kod 12 13
{{ARTICLEPAGENAME}}
{{SUBJECTPAGENAME}} 		Nazwa strony „podstawowej” (nie dyskusji) Pomoc:Test słowa Pomoc:Test słowa
{{ARTICLESPACE}}
{{SUBJECTSPACE}} 		Przestrzeń nazw do której należy strona „podstawowa” (nie dyskusji) Pomoc Pomoc
{{TALKPAGENAME}} Nazwa strony pomocy Dyskusja pomocy:Test słowa Dyskusja pomocy:Test słowa



Magiczne słowo {{NS:‏n‏}} zwraca przestrzeń nazw o numerze ‏n‏.
{{NS:12}} → Pomoc




  1. ↑ Tzw. nazwa kanoniczna tej przestrzeni brzmi zresztą Page:.
  2. ↑ Ideę przestrzeni nazw i prefiksu można pokazać na przykładzie numerów telefonów. Zazwyczaj dzwoniąc do kogoś wybieramy numer na przykład 221234567 i dzwonimy do abonenta w Warszawie. Nie ma innego urządzenia końcowego w przestrzeni nazw tj. w Polsce. Jeśli jednak zadzwonimy z telefonu komórkowego za granicą pod ten numer, zgłosi się ktoś inny. Otóż dodzwoniliśmy się do osoby o tym samym numerze telefonu ale w innym kraju (przestrzeni nazw). Możemy do numeru dołączyć prefiks (0048) i znowu zgłosi się znany nam polski numer. Problem jest jednak taki, że nie wszędzie ten prefiks jest taki sam (np. 148 lub 00048). Tu z pomocą przychodzi prefiks z zapisem uniwersalnym (+48), w przypadku wiki to kanoniczna nazwa przestrzeni nazw.
  3. ↑ Ewentualna zmiana modelu zawartości jest możliwa przez stronę specjalną Specjalna:Zmiana modelu zawartości. Wymaga to uprawnień administratora.
  4. ↑ Jest to bardzo specyficzna sytuacja, dotyczyła dotąd książki wydanej po polsku w ZSRR
  5. ↑ Jeśli chcemy dać tylko link do strony kategorii należy użyć zapisu: [[:Kategoria:‏nazwa_kategorii‏]]




Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Pomoc:Przestrzeń_nazw&oldid=3683845”