Bernardyni. Tak nazywano we Francji członków zakonu cystersów od św. Bernarda, opata cystersów w Clairvaux (ob.
Bernard św.). W Polsce zaś bernardynami nazywają gałąź zakonu franciszkanów, którzy w wieku XIII oddzielili się jako obserwanci, t. j. zachowujący ostrzejszą regułę św. Franciszka (frates strictioris observantiae). Do Polski wprowadził bernardynów św. Jan Kapistran na prośbę Kazimierza Jagiellończyka i staraniem Zbigniewa Oleśnickiego, który wybudował dla nich w r. 1453 klasztor i kościół pod wezwaniem św. Bernarda w Krakowie. W Warszawie klasztor bernardynów ufundowała w r. 1454 księżna Anna Mazowiecka przy kościele św. Anny. W ciągu wieków XV i XVI zakon bernardynów rozpowszechnił się w Polsce do tego stopnia, że w r. 1628 liczył 57 klasztorów, podzielonych na cztery prowincje: małopolską, wielkopolską, litewską i ruską. Po reorganizacji zakonu w r. 1729 podzielono bernardynów w Polsce na trzy prowincje: małopolską z 31 klasztorami, litewską z 40 klasztorami i wielkopolską, która znów dzieliła się na dwie kustodje: warszawską z 17 klasztorami i poznańską z 18 klasztorami. Rządy zaborcze skasowały je wszędzie, prócz Małopolski, gdzie pozostawiono 14 klasztorów bernardyńskich. W r. 1897 papież Leon XIII połączył bernardynów z reformatami (ob.) w jeden „zakon braci mniejszych“, którym Pius X nadał w r. 1910 miano „Fratres Minores unionis Leonianae“.
