Dyptychy (diptycha ecclesiastica, matriculae ecclesiae), w pierwszych czasach chrześcijaństwa zapiski kościelne, umieszczane na dwóch lub więcej razem połączonych tabliczkach. Od III wieku zaczęto używać dyptychów do publicznego użytku, za-pisując w nich imiona osób, które przynosiły do kościoła chleb i wino, potrzebne do ofiary mszy św., imiona biskupów, męczenników i wyznawców, tudzież dobrodziejów kościoła. Rozróżniają dyptychy żyjących i dyptychy zmarłych. Jedne i drugie odczytywano przy nabożeństwie, a wykreślenie z dyptychów równało się karze wykluczenia z Kościoła, która spotykała heretyków, schizmatyków i zbrodniarzy. W Kościele zachodnim zaniechano użytku liturgicznego dyptychów od XII wieku, w Kościele wschodnim trwa on dotychczas.
