Emanatyzm, teorja religijno-filozoficzna, pojawiająca się od najdawniejszych czasów ludzkości, wedle której wszystkie rzeczy wypływają z istnienia najwyższej istoty. Podczas gdy wedle nowoczesnej teorji ewolucji wszechświat postępuje ciągle od form niższych ku wyższym i doskonalszym, emanatyzm utrzymuje, że wszystkie rzeczy, oddalając się od źródła, z którego pochodzą, stają się coraz, lichsze i gorsze. Emanatyzm pojawia się głównie w religjach Wschodu. U Hindusów z Brahmy, duszy wszechświata, wypłynęły inne bóstwa; u Persów Ormazd, bóg dobra, jest stworzycielem nieba, ziemi, bogów i genjuszów; u Egipcjan z praboga Amona wytworzyły się inne bóstwa. Emanatyzm jest również u neoplatoników, w kabale i w filozofji arabskiej.
